High-end monitoren vergelijkingstest

Inleiding

TFT monitoren zijn de afgelopen jaren sterk in prijs gedaald, maar toch blijft er ook een markt voor duurdere schermen. Vooral voor kleurkritisch gebruik zoals foto- en videobewerking, geldt dat een goedkoop scherm niet altijd voldoet. Tijd om 14 duurdere monitoren kritisch te bekijken.

TFT monitoren zijn grofweg in twee categorieën op te delen:  goedkopere consumentenmodellen met een Twisted Nematic (TN) LCD paneel en duurdere modellen voor kleurkritisch gebruik, voorzien van Patterned Vertical Alignment (PVA) of In Plane Switching (IPS) panels. Die duurdere panels hebben, hoewel er onderling verschillen zijn, een aantal voordelen en één groot nadeel ten opzichte van TN. De voordelen van PVA en IPS zijn de veel betere kijkhoek, groter kleurbereik en nauwkeuriger kleurweergave dan met TN mogelijk is. De kijkhoek klinkt wellicht niet als iets spannends, maar bij TN schermen kan het zo zijn dat het verschil tussen onderuit of juist rechtop op je stoel zitten, al een groot verschil laat zien in helderheid, contrast én kleur. Want TN heeft niet alleen als nadeel dat het contrast sterk terugloopt wanneer het scherm niet onder de ideale hoek wordt bekeken, ook treedt er kleurverandering op. Vooral bij fotobewerking is dit zeer onwenselijk, want onder welke hoek zie je de echte kleur? Goede PVA en IPS panels bieden bovendien een hogere contrastratio dan veel TN schermen. Het nadeel van zowel PVA als IPS is dat de reactiesnelheid, ofwel de snelheid waarmee de pixels van kleur en helderheid veranderen, lager is dan bij moderne TN schermen. Voor snelle games is TN daarom de beste keuze.

Prijsontwikkeling

Tot enkele jaren geleden werden IPS en PVA panels vaak nog in midrange monitoren toegepast, om consumenten met hogere eisen aan kleurweergave tegemoet te komen. TN technologie heeft echter een grote ontwikkeling ondergaan en goede TN schermen bieden vandaag de dag prima kleurweergave voor de meeste mensen. Samen met de snelle reactietijd maakt dit dat TN schermen steeds populairder zijn geworden. De belangrijkste reden dat het gros van alle monitoren tegenwoordig over een TN panel beschikt is echter de prijs: grote prijsdalingen van TN panels de afgelopen jaren hebben ervoor gezorgd en PVA en IPS gewoon te duur zijn geworden voor de mainstream markt.

Kritischer?

Toch blijft er een markt voor PVA en IPS monitoren. De beperkte kijkhoek van TN is voor mensen die serieus met kleur aan de slag gaan een groot probleem. Zeker op grotere monitoren, waarbij de hoeken van het scherm sowieso al onder een andere hoek worden gezien dan het midden van het beeld, geldt dat het bij TN monitoren vrijwel onmogelijk is om een écht uniform gekleurd beeld te krijgen. Vooral omdat er bij TN kleurverloop optreedt wanneer het scherm niet precies vanuit de goede hoek wordt bekeken, komen we in duurdere monitoren voor ‘professioneel’ gebruik nog altijd PVA en IPS panels tegen. Voordeel van deze monitoren is dat ze vaak ook een grotere kleurbereik hebben dan TN schermen. In combinatie met de juiste software kan dit een voordeel zijn bij fotobewerking, ontwerp en DTP werk.

Dat dit soort kleurkritische monitoren duurder is dan normale TN schermen mag duidelijk zijn. Het prijsverschil kan makkelijk oplopen tot een factor twee of drie ten opzichte van een TN scherm met gelijk formaat en resolutie. Dat prijsverschil zit hem echter niet alléén in het gebruikte paneel.  Zo zijn alle IPS en PVA monitoren in deze test bijvoorbeeld in hoogte verstelbaar voor optimale ergonomie, een mogelijkheid die we bij goedkopere TN schermen meestal moeten missen. Ook kunnen de meeste monitoren die we onder de loep nemen gedraaid worden, om het scherm in portretmodus te gebruiken, functionaliteit die vooral voor DTP werk handig kan zijn. Ten slotte is ook de garantie op duurdere monitoren vaak uitgebreider en van langere duur dan bij goedkopere TN schermen. Allemaal factoren die uiteindelijk van invloed zijn op het prijskaartje.