Dit zijn de beste Mini-ITX moederborden

Keuzemogelijkheden

Heb je eenmaal de keus gemaakt om met itx aan de slag te gaan, dan valt er nog genoeg uit te zoeken. Net als bij elk ander te bouwen of samen te stellen systeem is het gebruiksdoel van belang. Dat bepaalt in hoge mate wat voor processor de juiste is, en die leidt dan weer tot de keuze voor een moederbord.

Sockets

Allereerst is er dus de processor, die de socket bepaalt. Als je al een processor gekozen of in bezit hebt, is dat een uitgemaakte zaak. Intel en AMD hebben ieder hun zogenaamde mainstream- en high-end-sockets. Bij Intel gaat het dan om respectievelijk socket LGA1151 en socket LGA2066, waarbij eerstgenoemde er verwarrend genoeg in twee smaken is. Bij AMD heet de mainstreamsocket AM4 en is socket TR4 bestemd voor high-end cpu’s.

Al deze sockets zijn beschikbaar op moederborden met het itx-formaat, uitgezonderd TR4, dat te groot is om nog ander componenten kwijt te kunnen. Een enkele uitzondering daargelaten geldt dat ook voor Intels high-end socket, dus het merendeel van de keuze bevindt zich in het mainstreamsegment. Dat is geen straf, want met de hiervoor beschikbare processors van zowel Intel als AMD kun je voor verreweg de meeste workloads goed uit de voeten. Gamen, office-werk, Photoshoppen, media afspelen en internetten gaan prima. Voor het zwaardere werk, met videobewerking en videorendering als voorbeelden, zijn de high-end platformen meer het overwegen waard. Hierop kun je processors gebruiken met nog veel meer cores – tot wel 18 stuks en vergezeld van flinke tdp’s. De vraag is dan wel of je het nog bij mini-itx moet zoeken. Het hangt er uiteindelijk vanaf wat je meest voorkomende taken zijn en hoeveel geld je uit kunt geven aan het totale systeem. Je kunt het klein en eenvoudig houden, of losgaan met een kleine monster-pc.

Chipsets

Ben je eenmaal uit de keuze voor een socket, dan is de volgende: welke chipset? De chipset bepaalt in hoge mate de functionaliteit, zoals hoeveel opslag je kunt aansluiten en op welke manier, hoeveel en hoe snelle usb-poorten je hebt en bij de modernste bordjes zelfs draadloze netwerkondersteuning.

Aan de kant van Intel zijn de moderne instappers B360 en H370. Deze moderne chipsets hebben ondersteuning voor usb 3.1 en wifi ingebouwd. H370 biedt in tegenstelling tot B360 raid-functionaliteit. Beide ontberen de mogelijkheid tot overklokken. Dat geldt ook voor de oudere B250 en H270 chipsets – die moeten het nog stellen zonder ingebouwde usb 3.1 en wifi, maar daarvoor zijn dan respectievelijk soms en in dit testveld altijd aparte chips aanwezig.

Wil je wel overklokken, dan kom je uit bij de Z270- en Z370-chipsets. Die missen ook de ingebouwde ondersteuning voor usb 3.1 en wifi, om een K-processor harder te laten lopen heb je toch echt een Z-chipset nodig. Wel moeten we daar op itx een kanttekening bij plaatsen. Vanwege de beperkte ruimte kan er in de regel een minder uitgebreide stroomvoorziening geplaatst worden. Daarom is het voor de enthousiaste overklokker interessanter om naar een stevig atx-bord te kijken. Wil je simpelweg wat extra prestaties zonder het onderste uit de kan te halen, dan is dat ook op itx prima mogelijk – mits je dus een Z-chipset neemt. Bij Intel ben je bij B250, H270 en Z270 beperkt tot de Kaby Lake en Skylake generatie processors, met maximaal 4 cores en 8 threads. Wil je meer, dan kom je uit op B360, H310, H370 of Z370: de achtste generatie Core processors gaan tot 6 cores en 12 threads.

Bij AMD is het net even anders, daar is de instapchipset B350 en de luxere X370 en X470. De verschillen zijn minder uitgesproken dan bij Intel; B350 heeft minder ingebouwde usb- en sata-aansluitingen en pci-e 2.0 lanes, en ondersteunt geen multi-gpu opstellingen, maar dat maakt op itx niet uit. Overklokken kan met allebei. Itx-moederborden met de A-serie chipsets van het merk hebben we nog niet getest. De AMD chipsets ondersteunen processors met tot 8 cores en 16 threads.

Dan is er nog de X299 chipset voor high-end cpu’s bij Intel. Op itx een zeldzaamheid, en sommige voordelen van deze chipset kunnen op klein formaat niet tot hun recht komen (zoals veel pci-e lanes). Wil je meer dan 8 cores op itx-formaat, dan ontkom je niet aan de keuze voor X299.