Back-to-school: dit zijn de beste laptops voor je studie

De beste back-to-school laptop: een wensenlijstje

Het grootste deel van dit artikel bestaat uit aanbevelingen voor laptops en convertibles. Voordat we daartoe overgaan, geven we je eerst een paar tips over welke kenmerken een goede back-to-school laptop beschikt - als het ware een boodschappenlijstje voor een goede back-to-school laptop.

Windows, Chrome OS of toch een Mac?

Een keuze die in grote mate bepaalt wat je met je laptop of convertible kunt doen, is het besturingssysteem. Veruit de meeste laptops draaien nog steeds op Windows. Dat betekent dat je een zeer ruime keus hebt aan modellen, afkomstig van tientallen fabrikanten. Van spotgoedkoop tot peperduur, laptop tot convertible, detachable of pure tablet, je vindt het allemaal. Wie in de afgelopen decennia een computer heeft gebruikt, zal zeer waarschijnlijk vertrouwd zijn met de werking van het systeem. Bovendien is voor Windows een zeer uitgebreide collectie software beschikbaar, waarbij overigens wel moet worden opgemerkt dat het software-aanbod dat puur voor tabletgebruik is bedoeld, nog steeds wat beperkt is.

Windows, MacOS en Chrome OS.

Vanuit fabrikanten horen we dat Chromebooks, machines die draaien op Chrome OS, zeker in het onderwijs steeds populairder worden. Voordelen als het gebruiksgemak en de betere beheerbaarheid wegen daar zwaarder dan de nadelen als de kleinere hoeveelheid software, de eis om online te zijn en de beperktere mogelijkheden voor gevorderden. Meer dan de andere twee os'en is Chrome OS druk in ontwikkeling. Een belangrijke feature die recent werd toegevoegd, is ondersteuning voor Android-apps, zodat Chrome-apparaten kunnen meeliften op het brede softwareaanbod voor dat systeem. Vanwege de beperktere mogelijkheden van het os zijn Chromebooks volgens ons vooral interessant in het goedkopere segment. Fabrikanten denken daar kennelijk hetzelfde over: er zijn maar weinig apparaten met Chrome OS die meer dan 500 euro kosten.

Tot slot is er nog MacOS van Apple, sinds jaar en dag een kleine, maar zichtbare speler op de markt voor pc's. Je krijgt het os alleen op de laptops en computers en laptops van Apple. Dat is al een nadeel op zich: de keuzevrijheid in apparaten is lang niet zo groot, als bij Windows-laptops of Chromebooks, waarvan er veel meer uiteenlopende (soorten) systemen beschikbaar zijn. Ook de prijs/prestatieverhouding van Apple-computers valt niet altijd voordelig uit ten opzichte van Windows-machines. Daarentegen hebben de laptops van het merk wel een herkenbaar en stevig design. Sommigen vinden bovendien de werking van de software zo prettig, dat ze eventuele nadelen voor lief nemen.

Laptop, convertible of detachable?

Naast de 'gewone' laptop kun je tegenwoordig ook kiezen voor een convertible: laptops die zich laten transformeren tot een soortement tablet. Bij sommige apparaten kan het scherm een rondje om de behuizing maken, bij andere systemen ('detachables') zit alle hardware geïntegreerd in het schermdeel, en kun je dat van het toetsenbordgedeelte loskoppelen. Een convertible kan handig zijn als je het apparaat ook als tablet wil kunnen gebruiken. Sommige systemen beschikken bovendien over een digitizer, waardoor je ze middels een speciale pen als digitaal notitie- of tekenblok kunt gebruiken. Dat is niet alleen een uitkomst als je een kunstopleiding gaat doen: ook voor het maken van diagrammen of het noteren van wiskundige formules is het handig.

De Microsoft Surface Book 2 is een voorbeeld van een 'detachable'. Je kunt het schermdeel loshalen van het toetsenbord.

Houd er rekening mee, dat de waarde van een transformerend apparaat in hoge mate wordt bepaald door de software. Windows heeft bijvoorbeeld veel minder apps die goed voor aanrakingen geschikt zijn, dan programma's die je met de muispijl goed kunt bedienen. Daarbij zijn convertibles met een draaiend scherm vaak nogal zwaar vergeleken met een 'echte' tablet. Waar een 'gewone' Apple iPad (2018) minder dan 500 gram weegt, moet je bij een apparaat met omklapscherm niet gek opkijken van anderhalve kilo. Een bijzonder scharnier voegt bovendien kosten toe aan het apparaat. Verwacht dus over het algemeen een iets hogere prijs ten opzichte van een laptop die alléén een laptop is, of concessies op ander vlak.

Behuizing en werkomgeving

Voor wat betreft de behuizing is het uitgangspunt op zich simpel: je wil een zo licht mogelijk apparaat dat toch zo stevig mogelijk is - en als het even kan, ziet hij er ook nog mooi uit. Als je naar de winkel gaat, doe je er goed aan om juist op dit onderdeel wat extra aandacht te besteden. Of de behuizing stevig aanvoelt, zie je immers niet terug op een specificatielijstje in de folder. Neem de laptop of convertible eens in de hand. Hoe is de stijfheid van de machine? Hoor je gekraak of gerammel? Je kunt ook op bepaalde punten druk uitoefenen op de behuizing, bijvoorbeeld de polssteun of het midden van de schermklep. Beweegt het materiaal duidelijk mee, of geeft het geen krimp?

Dit tweetal mag er in oppervlakkige zin ongeveer hetzelfde uitzien, maar in de praktijk voelen ze enorm anders aan. Niet gek, want het model rechts heeft een vijfmaal zo hoge aanschafprijs.

Tot de werkomgeving rekenen we onderdelen als het toetsenbord en de touchpad. Ook hiervoor geldt: dit zijn bij uitstek zaken die je kunt uitproberen in de winkel. Als je gaat proeftypen, let er dan bijvoorbeeld op of het toetsenbord in het midden niet teveel inveert, want dat wordt na verloop van tijd vervelend. Let voorts op de travel - hoe ver kun je de toetsen indrukken? - en de feedback - kun je het goed voelen als je de toets hebt ingedrukt, of is het gevoel van de toetsen een beetje 'sponzig' en onduidelijk?

Een goed touchpad heeft een groot en glad oppervlak, plus direct reagerende muisknoppen. Kun je een Windows-laptop in persoon bekijken en heb je de mogelijkheid om in het Configuratiescherm te komen, kijk dan even of je daar de aanduiding 'Precisie-touchpad' aantreft (te vinden onder Apparaten > Touchpad). Zo ja, dan zit je vrijwel altijd goed. Ook Apple voorziet zijn notebooks eigenlijk steevast van een uitstekend touchpad.

Scherm

Waren schermpanelen van belabberde kwaliteit jarenlang een noodzakelijk kwaad in het budgetsegment, inmiddels kun je ook van een goedkope laptop redelijk beeld verwachten. Alleen als je een betaalbaar apparaat overweegt met een kleine schermdiagonaal, bijvoorbeeld een 11,6-inch convertible, hoef je nog genoegen te nemen met een resolutie lager dan Full HD. In andere gevallen zouden we daar zeker wel voor opteren, omdat je veel meer werkoppervlak tot je beschikking hebt. In het hogere segment is een upgrade naar 4K het dan weer niet altijd waard. Een scherm met zoveel pixels leidt bovendien vaak tot een kortere accuduur.

Let ook op het verschil tussen ips- en tn-panelen; de laatste worden vooral in goedkope laptops ingezet en vallen qua beeld vaak tegen. Overigens moet je van geen enkel laptopscherm in het budgetsegment enorm hoge verwachtingen hebben - voor professionele taken schieten kalibratie en kleurbereik zeer waarschijnlijk tekort.

Er blijven nog steeds laptops verschijnen met zwakke inkijkhoeken door gebruik van een goedkoop tn-paneel (rechts), terwijl de kleuren op een ips-paneel (links) onder een hoek natuurgetrouwer blijven.

In het luxere segment zie we dat tegenwoordig meer wordt geëxperimenteerd met verschillende schermverhoudingen. In plaats van een breed 16:9-paneel, dat een film of televisieserie beeldvullend kan vertonen, zijn er systemen beschikbaar met een scherm dat meer ruimte in de hoogte biedt, zoals de modellen in Microsofts Surface-lijn of Apple Macbooks. Het voordeel: je hoeft minder te scrollen door documenten en webpagina's.

Processor

Wat je aan hardware kunt verwachten, hangt in grote mate af wat je aan een systeem wil of kunt uitgeven. Voor minder dan vierhonderd euro koop je een systeem dat enkele jaren mee kan voor licht gebruik, maar ga je zwaardere taken uitvoeren, dan loop je snel tegen de beperkingen aan.

Op processorvlak ontkom je in het goedkopere segment haast niet aan een Intel 'Goldmont' of 'Goldmont Plus'-cpu, bijvoorbeeld de Pentium N4200. We zien ook nog oudere en tragere processors terug, bijvoorbeeld de Atom x5-Z8350 gebaseerd op de Airmont-architectuur, maar die zouden we niet aanraden. De prestaties van de eerstgenoemde chips zijn immers al zeer beperkt. Je komt er slechts voor basistaken mee uit.

De relatieve prestaties van een aantal populaire laptop-cpu's gemeten in een synthetische benchmark, aan de hand van een recent getest model.

Het middensegment is het afgelopen jaar opgeschud door de introductie van Intels nieuwe Kaby Lake-R-lijn, bijvoorbeeld de veelgebruikte Intel Core i5-8250U. Ten opzichte van eerdere chips met namen in de '7xxxU'-reeks, tellen de achtstegeneratie Core-chips met een 'U' in de productnaam dubbel zoveel rekenkernen (behalve de Core i3-8130U). Zo is er in deze klasse notebooks een flinke sprong in rekenkracht gemaakt. Ook in een redelijk zuinige en goedkope laptop tref je nu een quadcore-processor. Tenzij je in ruil voor een achtstegeneratie-cpu teveel compromissen moet sluiten op andere punten, is dat een aan te raden upgrade.

In het luxe segment wordt vooral belangrijk wat je met de machine wil doen. Een notebook die je koopt vanwege zijn lichte gewicht of dunne formaat kan nog steeds van dezelfde processor als een middenklasser zijn voorzien, alleen dan in een flink luxere verpakking. Een krachtige workstation of een notebook waar je flink op gaat gamen, heeft daarentegen een andere processor nodig. Je kunt dan een Intel Coffee Lake-H chip overwegen - de recent uitgebrachte achtstegeneratie Core i7-chips als de Core i7-8750H zijn ten opzichte van hun voorgangers van vier naar zes cores gegaan. Voor normaal gebruik heb je dat soort hardware niet nodig. We komen er nog op terug op de bijbehorende aankoopadviespagina's.

(Werk)geheugen

Qua werkgeheugen is het devies: minstens 4, maar liever 8 GB voor dagelijkse werkzaamheden. Je kunt 16 GB overwegen als je werkt met grote bestanden of honderden browsertabbladen naast elkaar open laat staan, terwijl je voor professionele werkzaamheden, bijvoorbeeld met virtuele machines, liefst nog meer geheugen wil hebben. Het kan aantrekkelijk zijn om een laptop naderhand zelf te voorzien van meer geheugen: fabrikanten rekenen nogal eens hoge meerprijzen voor geheugenupgrades af fabriek. Let erop dat dat lang niet bij alle laptops even gemakkelijk gaat. Bij meer en meer laptops heb je de mogelijkheid zelfs überhaupt niet. In onze reviews en de specificaties van geteste laptops, zie je altijd in hoeverre je het geheugen kunt upgraden.

Deze laptop - we hebben de onderklep even verwijderd - heeft nog een plekje vrij voor meer werkgeheugen in de vorm van een extra sodimm-module.

Wat betreft opslag is van belang dat je investeert in een model met ssd, al zijn tegenwoordig gelukkig bijna alle laptops van solid state-opslag voorzien. In het goedkopere segment komen we vaker machines met emmc-geheugen tegen - dat is trager dan een 'echte' ssd, maar al sneller dan een harde schijf. Hoeveel opslag je nodig hebt, is een persoonlijke kwestie, maar voor een Windows-machine is minstens 64 GB zeer aan te raden om gedoe te voorkomen. Wil je echt veel ruimte voor je bestanden, dan kun je net als bij een desktop het best investeren in een model met een ssd en een extra harde schijf. Niet alle laptops bieden echter fysiek ruimte aan twee schijven. Opnieuw geldt dat je die informatie kunt terugvinden in onze reviews, waarin we je het binnenwerk laten zien.

Videokaart

Voor de meeste doeleinden voldoen Intels ingebouwde 'HD Graphics' prima. Voor gamen en andere intensieve grafische bewerkingen is dat, het moge bekend zijn, een ander verhaal. Je hebt dan een krachtiger videochip nodig. Aan de onderkant van de markt zien we losse gpu's als de Nvidia Geforce MX130 en MX150, die weliswaar veel beter scoren dan Intels HD Graphics, maar alsnog niet echt snel zijn. Wil je een beetje kunnen gamen, dan is een Geforce GTX 1050 of GTX 1050 Ti toch wel het minimum. We vinden die oplossing vaak terug in de goedkopere gaming notebooks. De Kaby Lake G-lijn van Intel, een combinatie tussen een Intel quadcore-cpu en AMD Vega-graphics op één chip, is qua performance een interessant alternatief, maar nog niet in veel apparaten beschikbaar en bovendien aan de prijs. De betere gaming laptops hebben minstens een Nvidia Geforce GTX 1060 aan boord. Die zouden we aanraden voor wie op hoge instellingen vloeiend wil kunnen gamen.

De relatieve prestaties van een aantal populaire laptop-gpu's gemeten in een synthetische benchmark, aan de hand van een recent getest model met die videochip.

Wil je niet gamen, maar heb je de videochip nodig voor professionele doeleinden als wiskundige berekeningen, CAD-design of bouwkundige tekeningen? Afhankelijk van wat je precies gaat doen, is een videokaart bedoeld voor professionals mogelijk een betere keus. Dergelijke oplossingen dragen de naam Nvidia Quadro of AMD Radeon Pro. Doordat de kaarten gecertificeerd zijn voor gebruik met bepaalde software, kun je ervan op aan dat het goed samenwerkt.