De toekomst: exascale
In 1997 werd het eerste systeem gebouwd dat in staat was om een teraflop te behalen, oftewel 1012 drijvende komma (floating point) berekeningen per seconde. Zo'n 11 jaar later, in 2008, werd voor het eerst de petaflop-grens doorbroken, oftewel 1015 flops. Inmiddels weer tien jaar later zijn we nog niet bepaald in de buurt van weer een verduizendvoudiging: de nummer 1 van de Top-500 van november 2018 (de meest recente update) komt iets boven de 145 petaflops uit. Zoals vaste lezers van deze site weten zijn er tal van uitdagingen die de jarenlang zeer snelle toename aan rekenkracht hebben vertraagd. Lenovo claimt voorzichtig dat het in 2021 wel eens zover zou kunnen zijn, dat de exaflop wordt behaald - maar geeft bij monde van Rick Koopman direct toe dat dit met louter traditionele x86-processors niet mogelijk is. De winst moet in elk geval ten dele komen uit wat men accelerators noemt, oftewel gpgpu's als de Nvidia Volta V100 en opvolgers daarvan.
Wel zijn de verwachtingen hooggespannen over de komende driedimensionale processors zoals het Foveros prototype dat Intel niet lang geleden liet zien op zijn Architecture Days. Koopman impliceerde dat het nog wel even zou duren eer die technologie zijn weg zou vinden naar de praktijk - eerst moeten Cascade Lake en kort erop Cooper Lake naar deze markt komen.
Om de weg naar exascale, zoals supercomputers in deze klasse omschreven worden, in te zetten heeft Lenovo in elk geval een strategie gedefinieerd waarbij meerdere technologieën gecombineerd worden binnen hetzelfde platform.
Dat het bedrijf, dat in 2014 de x86-servertak van IBM overnam en sindsdien met 140 systemen in de top-500 van supercomputers wist te belanden, deze tak van de markt serieus neemt moge duidelijk zijn. High performance computing maakt grote veranderingen in tal van gebieden mogelijk, van gezondheidszorg tot klimaatwetenschap (een onderwerp dat bovengemiddelde belangstelling heeft). Lenovo claimt dat met HPC-toepassingen grote vraagstukken zullen worden opgelost, zoals de optimale inzet van een eindige hoeveelheid drinkwater door een continu groeiende wereldbevolking, of het vroegtijdig detecteren en voorspellen van gewasziektes. De zichtbaar gepassioneerde vertegenwoordigers van het bedrijf maakten geen melding van minder nobele toepassingen - de grootste supercomputers op de top-500 zijn niet voor niets eigendom van de Amerikaanse, respectief Chinese regering. Deze worden onder andere ingezet voor simulaties van kernwapens, wat natuurlijk minder tot optimisme stemt - totdat je weet dat dankzij deze simulaties daadwerkelijke kernproeven grotendeels tot het verleden behoren.
In het Barcelona Supercomputer Center werken ondertussen ruim 600 wetenschappers uit 48 verschillende landen aan meer constructieve toepassingen, waarbij ze gebruik kunnen maken van wat officieel is uitgeroepen tot 'de mooiste supercomputer ter wereld'. Nu hebben we weinig vergelijkingsmateriaal, maar de MareNostrum IV is inderdaad een schoonheid. Op de volgende pagina vind je nog een flinke hoeveelheid foto's, waarmee ook jij een zeldzaam kijkje dichtbij deze bijzondere computer krijgt - bij wijze van uitzondering mochten we ook de ruimte tussen de racks achter de security door betreden.
Wij hebben de smaak in elk geval te pakken, en al een lijntje uitgezet om ook eens in Leibniz een kijkje te gaan nemen - want waterkoeling voor een supercomputer willen we wel eens van dichtbij bekijken.
