Weg met wild geraas: vijftien draadloze noise cancelling koptelefoons vergeleken

Draadloos via Bluetooth

Alle koptelefoons in deze test kun je zonder kabeltje gebruiken. Dat is misschien maar goed ook, in een tijd dat de 3,5 mm-koptelefoonaansluiting op steeds meer smartphones ontbreekt. Voor de draadloze verbinding wordt gebruikgemaakt van bluetooth, een protocol dat een aantal eigenaardigheden met zich meebrengt.

Koppelen en verbinden

Het verbinden van een bluetooth-koptelefoon is een wat omslachtiger proces dan het insteken van een kabeltje; nadat je eerst de koptelefoon hebt ingeschakeld en in de pairing-modus hebt gezet, moet je vervolgens op je smartphone (of andere apparaat) in het menu duiken om de verbinding te leggen. Gelukkig hoef je dat proces in principe maar één keer te doorlopen, omdat de koptelefoons verbonden apparaten vanzelf onthouden.

Acht koptelefoons in de test hebben een nfc-chip aan boord om het pairen te vergemakkelijken. Dat maakt de procedure inderdaad een stuk simpeler: je legt de koptelefoon simpelweg tegen je bronapparaat om hem te koppelen. Om pairen via nfc te kunnen gebruiken, moet het bronapparaat wel evenals de koptelefoon over een nfc-antenne beschikken. Bij Android-smartphones is dat vaker het geval, maar heb je een pc, Mac of iOS-apparaat, dan biedt het geen soelaas. De Beats Studio3 Wireless is voorzien van de Apple W1-chip. Die maakt het pairing-proces in combinatie met Apple-apparaten even eenvoudig als koppelen via nfc: door de koptelefoon naast een iOS-apparaat of Mac te houden, komt de verbinding automatisch tot stand.

De meeste koptelefoons in deze test kunnen gelijktijdig verbonden zijn met meerdere apparaten middels de Bluetooth Multipoint-techniek; alleen bij de modellen van AKG, Beats, Teufel en Fresh 'n Rebel kun je maar met één apparaat tegelijk verbinden. Multipoint-ondersteuning is handig als je via je draadloze koptelefoon bijvoorbeeld muziek wil luisteren op je pc, maar ook snel binnenkomende telefoongesprekken wil kunnen opnemen. Word je gebeld, dan pauzeert de muziek op je pc automatisch en hoor je het geluid van de oproep via je telefoon. Hoewel je gelijktijdig verbinding kunt maken met meerdere apparaten, kan je maar vanaf één bron tegelijk geluid afspelen, al is dat voor het voeren van telefoongesprekken niet zo'n bezwaar.

Bluetooth-codec’s: van SBC tot LDAC

De bluetooth-verbinding biedt maar een beperkte bandbreedte. Het Advanced Audio Distribution Profile (A2DP) dat sinds jaar en dag wordt gebruikt voor het doorsturen van audio met hoge kwaliteit over bluetooth, biedt een maximale doorvoersnelheid van 345 kbps. Dat is veel te weinig voor ongecomprimeerde audio van cd-kwaliteit; hoewel bijvoorbeeld MP3 in principe wel zonder tweede compressieslag zou kunnen worden doorgegeven, gebeurt dat in praktijk eigenlijk niet.

Het audiosignaal richting je koptelefoon wordt dus in real-time gecomprimeerd, wat op verschillende manieren kan gebeuren. Standaard moeten alle A2DP-apparaten de SBC-codec ondersteunen, voluit Low Complexity Sub-band Coding. De naam zegt het al: dat is bepaald niet de meest geavanceerde compressiemethode, reden dat er vrij veel kwaliteitsverlies optreedt. Mede doordat je vaak te maken hebt met dubbele compressie, kun je dat wel gaan horen. Gelukkig zijn er diverse andere codec-opties, die een hogere kwaliteit bieden.

Een slide van Sony over de voordelen van LDAC.

Bitrates bepalen

Advanced Audio Coding of AAC kennen we van het gelijknamige bestandsformaat, maar de techniek kan ook worden toegepast via bluetooth. Hoewel de bitrate technisch gezien nog wat lager ligt dan met gebruik van SBC, op zo’n 250 kbps, is de geluidskwaliteit toch beter door gebruik van een efficiëntere compressietechniek. Ook de aptX-codec, tegenwoordig in handen van Qualcomm, kan de datastroom met minder hoorbaar verlies verkleinen. AptX wordt tegenwoordig door relatief veel apparaten ondersteund: negen van de vijftien koptelefoons in deze test ondersteunen het. In de vorm van aptX HD en aptx Low Latency zijn recent twee nieuwe opties toegevoegd aan de aptX-familie. De eerste biedt een nog betere kwaliteit door de bitrate op te schroeven naar 576 Kbps, de tweede is geoptimaliseerd voor minder vertraging. Het door Sony ontwikkelde LDAC biedt van alle bluetooth-codecs op dit moment de beste audiokwaliteit. Niet alleen is het compressie-algoritme geavanceerder, ook ondersteunt LDAC (net als aptX HD) flink hogere bitrates, doordat gebruik wordt gemaakt van de Enhanced Data Rate-modus van het bluetooth-protocol. Zodoende kan de doorgifte plaatsvinden met maximaal 990 Kbps, waarbij je ook voor een lagere bitrate kunt kiezen om de accuduur van je koptelefoon te verlengen.

De zwakste schakel

Wellicht ten overvloede: een kwalitatief goede verbinding verandert niks aan een slecht klinkende koptelefoon. Bovendien moet je bluetooth-verbinding goed zijn en naast je koptelefoon ook je bronapparaat de codec ondersteunen. Zo niet, dan wordt automatisch teruggeschakeld naar SBC, waarbij helaas vaak niet duidelijk blijkt dat dat is gebeurd. Android-apparaten met versie 8 Oreo of nieuwer hebben in principe alle bovengenoemde codec’s aan boord; heb je nog een ouder toestel, dan is waarschijnlijk alleen aptX beschikbaar, tenzij het een Sony-smartphone betreft. Gebruik je een iOS-apparaat, dan ben je helemaal snel klaar: die ondersteunen naast SBC niks anders dan AAC. Recente Macbooks en iMacs hebben verwarrend genoeg wel weer aptX-support aan boord. Voor een Windows-pc is er haast geen peil op te trekken welke codec je kunt gebruiken. Sinds Windows 10 wordt aptX in principe ondersteund, maar de daadwerkelijke beschikbaarheid van de codec hangt mede af van de hardware en drivers in je pc.