Epson EH-TW9400W projector review: kleine verandering, grote verbetering

Draadloos en HDR

De TW9300 was in staat om hdr-beelden weer te geven, maar had een grote beperking op dit vlak. De hdmi-interface had namelijk niet de complete 18 Gbps bandbreedte, waardoor niet alle 10-bit hdr beeldformaten compatible waren met de projector, en sommige beeldbronnen de projector zelfs geheel niet van hdr-signalen wilden voorzien. Met de TW9400 en TW9400W lost Epson deze beperkingen op en tijdens onze praktijktests met een 4K Blu-ray spelers, Nvidia Shield TV box en Chomecast Ultra werden hdr10 en hlg-signalen in alle gevallen probleemloos doorgestuurd en weergegeven. De projector accepteert 8, 10 en 12-bit 4K signalen met 4:4:4 kleurcodering voor reguliere 24p filmcontent, of 4:2:2 bij 16 Hz signalen met 12-bit kleur. Dolby Vision ondersteunt de TW9400 dan weer niet.

De W-versie van de projector wordt geleverd met een WirelessHD Transmitter, een klein zwart kastje met vier hdmi-ingangen, dat het signaal van aangesloten apparaten draadloos naar de projector kan versturen. Gebruiken we de draadloze interface, dan blijkt de bandbreedte iets beperkter, en wordt in veel gevallen gebruik gemaakt van 4:2:0 kleurcodering. In de praktijk werkte hdr-video via de draadloze interface tijdens onze tests echter prima, en de lagere kleurresolutie is - voor videobronnen - ook geen echt probleem, omdat kleurinformatie van videosignalen bij streamingdiensten en (4K) blu-ray sowieso in 4:2:0 formaat wordt opgeslagen.  Wel blijft de opstelling van de WirelessHD Transmitter ten opzichte van de projector een delicate zaak: beide apparaten moeten zeker bij het versturen van high-bandwidth videosignalen liefst een goede line of sight verbinding met elkaar hebben om onderbrekingen in de signaaloverdracht te voorkomen. 

 
De WirelessHD Transmitter, zoals geleverd met de EH-TW9400W

Verbeterde HDR-weergave

Naast de aanpassing aan de hdmi-interface heeft Epson nog een belangrijke verbetering doorgevoerd bij de TW9400 en dat is de verwerking van hdr-signalen. Epson's hdr-geschikte modellen van de afgelopen jaren hadden een aantal presets die bepaalden hoe helder hdr-signalen werden weergegeven, maar deze boden weinig speelruimte en om onduidelijk redenen schakelde de projectoren altijd terug naar de default-modus op het moment nadat er heen en weer was geschakeld tussen sdr en hdr.

In plaats van verschillende presets die hdr-beelden helder of juist meer gedimd weergeven, biedt de TW9400 een 'Dynamic Range' slider, die automatisch beschikbaar komt als er hdr-materiaal wordt weergegeven, mits dat in hdr10 of hlg-formaat is. Zoals vermeld heeft deze projector geen ondersteuning voor Dolby Vision; ook dynamische metadata van hdr10+ signalen worden niet ondersteund.

Gamma- in plaats van helderheidsregeling

Deze schuifregelaar past de maximale helderheid van het beeld niet aan (dat wordt bepaald door de lampinstelling), maar is feitelijk een 'gamma'-functie, die bepaalt hoe donker of helder alle donkere en middentonen in het beeld worden weergegeven. De reden dat we deze functionaliteit bij veel hdr-geschikte projectoren tegenkomen is dat projectoren in de basis eigenlijk helemaal niet geschikt zijn voor hdr. De maximale lichtopbrengst is in vergelijking tot televisies erg laag, terwijl het zwartniveau juist relatief hoog is. Het contrast van projectoren is dus beperkt. Omdat hdr-signalen juist een zéér hoog contrast hebben, is projectie van deze beelden zonder aanpassing niet goed mogelijk: wil je al het dynamisch bereik van het beeld weergeven, dan wordt het beeld heel donker omdat de projector de lichtopbrengst mist om het sdr-gedeelte van het signaal voldoende helder weer te geven. Pep je de helderheid van die donkerdere delen van het beeld op, dan houd je niet voldoende helderheid over om ook in de highlights alle details weer te geven. Het is dus schipperen. Epson doet dat bij de TW9400 dus met een slider met 16 instellingen. Bij de maximale instelling wordt het complete dynamische bereik getoond en worden alle highlights in het signaal correct weergegeven, maar is het beeld in zijn geheel zo donker is dat het feitelijk niet te bekijken is omdat detailinformatie in donkere delen van het beeld verloren gaat. In de laagste stand wordt de algehele helderheid van het beeld ver opgekrikt, maar gaan de highlights verloren en kijk je feitelijk naar een sdr-weergave van hetzelfde beeld. Epson kiest standaard voor een middenweg, waarbij highlights (licht) geclipt worden, maar de helderheid van het beeld wel acceptabel is.

Onderstaande voorbeelden van zowel een zeer heldere als een donkere scene laten dit goed zien. In de eerste scene zie je bij de maximale hdr-instelling duidelijk alle details door de ramen in de achtergrond, maar is het beeld verder erg donker. De minimale hdr-instelling levert een veel helderder beeld op, met betere weergave van schaduwdetails, maar ten koste van de detaillering in de heldere delen van het beeld, die overbelicht raken. Hetzelfde geldt voor de donkere scene, waarbij alle vertakkingen van de bliksemschicht zichtbaar zijn. Donkere details in deze scene gaan echter compleet verloren. De standaardinstelling biedt in beide gevallen een goede tussenweg. Wel is dat dus duidelijk een compromis: van het het echte wow-effect dat je krijgt bij hdr-weergave op high-end lcd- en oled-televisies is ook bij deze projector geen sprake.