Testprocedure
Onze testprocedure maakt gebruik van een X-Rite i1 Display Pro colorimeter en een X-Rite i1 Basic Pro spectrofotometer, waarmee we de colorimeter voor elke schermtest kalibreren. Met behulp van een 3D-geprint hulpstuk kunnen we met deze colorimeter ook kijkhoeken meten. Voor de analyse van de meetgegevens gebruiken we een zelf ontwikkelde workflow in Portrait Displays CalMAN.
We testen monitoren op een groot aantal aspecten. We meten ze in de basis 'zoals ze uit de doos komen', maar indien er een sRGB-modus is, meten we die ook apart. Datzelfde geldt voor een AdobeRGB-modus. Een uitzondering zijn monitoren die 'uit de doos' op een duidelijk groter kleurbereik zijn ingesteld - dan vergelijken we met een corresponderend kleurbereik. Standaard is de referentie de sRGB-kleurruimte.
Voor onze testprocedure stellen we monitoren met behulp van onze colorimeter in op een helderheid van 150 cd/m² (of een waarde die daar zo dicht mogelijk bij in de buurt komt). Die helderheid is representatief voor wat je in de meeste scenario's zal gebruiken in een normaal verlichte ruimte, en kan bovendien door vrijwel alle beeldschermen worden weergegeven. Door alle schermen op dezelfde helderheid van wit in te stellen, creëren we een gelijk speelveld. We meten uiteraard de maximale helderheid, en daarnaast het contrast en stroomverbruik daarbij. Metingen worden uitgevoerd nadat de monitoren een half uur zijn opgewarmd. Hieronder bespreken we kort de afzonderlijke testonderdelen.
Helderheid en contrast (SDR)
We meten helderheid en contrast in zowel 150 cd/m² als de maximale helderheid, alsmede de zwartwaarde in beide instellingen. Ook kijken we naar de minimale helderheid, oftewel de helderheid van wit wanneer we de helderheidsinstelling (brightness) tot het minimum reduceren. Daarnaast meten we het contrast tussen een wit en een zwart vlak, omgeven door een 50% grijs vlak (transverse meting), het checkerboard contrast met een raster van 5x3 afwisselend witte en zwarte velden, en het maximale contrast tussen een volledig wit en een volledig zwart vlak.
Kleurweergave (SDR)
We voeren kleurmetingen volgens de CIE2000-norm uit. Deze meting is gebaseerd op een groot aantal deelmetingen, de zogenaamde 'Color checker', waarbij naar een flink aantal veel voorkomende tinten wordt gekeken. Ook hier tonen we naast de gemiddelde waarde de standaarddeviatie, om een indruk te geven van de mate waarin de deelmetingen fluctueren - hoe kleiner het getal, des te constanter is de mate van afwijking. Dit geldt ook voor de grijswaardemetingen, die we in twintig stappen doen voor een nauwkeuriger resultaat. Daarnaast tonen we bij elk getest product een schermafdruk van een zogenaamde saturation sweep om de afwijkingen van de basis- en steunkleuren in het hele kleurbereik inzichtelijk te maken. Uiteraard tref je bij elk getest product schermafdrukken van de kleurmeting- en color checker-resultaten.
Helderheid en contrast (HDR)
Voor het testen van de hdr-weergave van monitoren hebben we recent een nieuwe testprocedure in gebruik genomen, die lijkt op de testprocedure die we al langer voor hdr-televisies gebruikten. We gebruiken dezelfde meetapparatuur als voor sdr-metingen, maar maken gebruik van de nieuwe dE ICtCp berekeningen. Deze sluiten beter aan bij het grotere kleur- en helderheidsbereik van hdr-signalen dan de bestaande dE 2000-eenheid en geeft meer weging aan fouten bij lagere helderheden. Indien een scherm meerdere hdr-modi heeft, hebben we die getest. We noteren vervolgens de resultaten van de optimale modus. Die definiëren we als de stand waarin minimaal de volgens het DisplayHDR-keurmerk vereiste piekhelderheid wordt behaald (of zo dicht mogelijk wordt benaderd). Zijn er meerdere standen waarin dat het geval is, dan is de optimale modus de stand waarin de hdr-kleurweergave volgens de meetresultaten het beste is, bij een zo hoog mogelijke piekhelderheid.
Complicerende factor bij contrastmetingen in hdr is dat betere hdr lcd-schermen gebruikmaken van local dimming om het schijnbare contrast te verhogen. Zelfs zonder local dimming kan een lcd-scherm al een theoretisch oneindige contrastwaarde noteren, door de backlight bij weergave van zwart simpelweg uit te zetten. In praktijk is dat natuurlijk weinig zinvol, omdat het contrast binnen een beeld niet toeneemt. Om die reden meten we in hdr-modus zowel de fullscreen-contrastwaarde (de helderheid van een volledig wit scherm, gedeeld door die van een volledig zwart scherm) als het contast met een 4x4-checkerboard in beeld, waarbij om en om witte en zwarte vlakken worden vertoond. Zo zien we of de local dimming implementatie in praktijk meerwaarde kan bieden om het schijnbare contrast te verhogen. Ook dan nog spelen andere factoren als de zichtbaarheid van halo's (wat samenhangt met het native contrast en de kijkhoeken van het paneel, plus de manier waarop verschillende zones worden verlicht) en de snelheid van de local dimming implementatie echter een belangrijke rol.
Kleurweergave (HDR)
We noteren op het vlak van kleurweergave twee verschillende meetresultaten: één met eventuele afwijkingen van de gewenste helderheid meegenomen in de score, en één zonder dat fouten in helderheid worden meegewogen. Je ziet in het eerste resultaat over het algemeen veel hogere afwijkingen terug, omdat hdr-capabele schermen de helderheid van het signaal richting hun maximaal mogelijke helderheid vaak met een lichte curve 'afrollen'. Dergelijke tone mapping klopt in principe niet. Zou een monitor de zogenoemde Perceptual Quantizer (PQ) curve, de opvolger van de traditionele gammacurve voor hdr-materiaal, perfect volgen tot de maximale helderheid van het paneel, dan wordt alle informatie daarboven geclipt, wat in praktijk lelijk is.
Uniformiteit
Voor de uniformiteitsmeting kijken we als eerste naar de verhouding tussen de laagste helderheid in een wit vlak ten opzichte van de hoogste gemeten helderheid, uitgedrukt als percentage. Bijvoorbeeld, het minst heldere deel van het scherm was 77% van de helderheid van het helderste deel. Daarnaast meten we de verhouding tussen het gemiddelde van een meting op 15 deelpunten en de hoogste helderheid. Daarnaast doen we de uniformiteitsmeting nu ook met een zwart scherm, zodat we ernstige clouding en backlight bleeding in beeld krijgen, indien daarvan sprake is. Alle uniformiteitsmetingen resulteren in vijf schermafdrukken per getest scherm: de uniformiteit van zwart, van wit, de contrastverhouding op alle (15) meetpunten, de kleurtemperatuur uniformiteit en de relatieve kleurverschillen ten opzichte van het midden, uitgedrukt als DeltaE-waarde.
Kijkhoeken
Het beste beeld krijg je als je loodrecht naar een scherm kijkt, maar wat als je er niet geheel recht voor zit? Om het gedrag van een scherm in kaart te brengen onder een scherpere kijkhoek, meten we onder een hoek van 45 graden de resterende helderheid en de kleurverandering ten opzichte van het midden, uitgedrukt als DeltaE-waarde. Die is gebaseerd op het gemiddelde van rood, groen, blauw, cyaan, magenta en geel, plus 100% en 75% wit. Omdat we ook de standaarddeviatie berekenen van die deelmetingen, kunnen we ook een indicatie geven of er een kleurverschuiving plaatsvindt: een grote sd betekent dat een of meer deelmetingen flink afwijkt en er dus een kleurverschuiving optreedt.
Naast de gemiddelde kleurafwijking tonen we bij elk getest product middels een schermafdruk ook nog de afwijking van grijs ten opzichte van het midden vanuit elk van de vier gemeten hoeken, waarbij een eventuele kleurverschuiving ook duidelijk wordt.
Gaming
Voor gaming doeleinden testen we de reactiesnelheid, de overshoot en undershoot en de input lag. Voor de eerste drie gebruiken we een fotosensor met een Waverunner 6100 oscilloscoop, voor de input lag test gebruiken we zowel een visuele vergelijking met een CRT (beeldbuis) monitor met behulp van hogesnelheid foto-opnames, als (waar mogelijk) een Leo Bodnar input lag tester. Deze tester is voor het uitgangssignaal beperkt tot 1920x1080; onze ervaring is dat de resultaten bij schermen met een hogere resolutie soms slecht reproduceerbaar, cq onvoorspelbaar zijn. Daarom vermelden we die resultaten niet altijd bij hogere resolutieschermen.
Energieverbruik
We meten het energieverbruik niet alleen op 100% helderheid (wit, zwart, standby en uit), maar doen we metingen van wit en zwart beeld bij 150 cd/m². Zo ontstaat een realistischer en beter vergelijkbaar beeld van het daadwerkelijk verbruik van de geteste schermen in de praktijk.
Weergave resultaten op productpagina's
De testprocedure genereert een (zeer) grote hoeveelheid data. We nemen die vrijwel in zijn geheel in onze database op om deze te tonen. Hierdoor zijn de pagina's met testresultaten van monitoren behoorlijk lang. We hebben geprobeerd het overzichtelijk te houden met behulp van tussenkopjes. Eerst worden reactietijden en input lag getoond, vervolgens het energieverbruik. Daarna volgt een klein blok met basisresultaten van helderheid en contrast, gevolgd door een uitgebreid blok met uniformiteitsresultaten. Daarna de kijkhoekwaardes en vervolgens de kleurmetingen in standaardweergave. Indien er een sRGB-modus in het scherm aanwezig is, volgt een identiek blok met de resultaten van de metingen in die modus, en hetzelfde geldt voor een eventuele AdobeRGB-modus.
In de vergelijking
In het testveld vinden we zowel 34 inch als 35 inch schermen, uitgerust met een va- of een ips-paneel, terwijl er ook nog twee 43 inch 'superwides' meedoen. Om te beginnen met de 34 en 35 inch uwqhd-klasse: de modellen met een ips-paneel herken je in de grafieken aan een rode of paarse kleur; exemplaren met een va-paneel hebben een gele of groene balk. De rode en gele schermen hebben een maximale refreshrate van 60 of 75 Hz - vaak gaat het daarbij om meer betaalbare schermen, of monitoren voor kantoor- of professioneel gebruik. Monitoren met een paarse of groene balk hebben een maximale refreshrate tussen de 100 Hz en 200 Hz en lenen zich dus beter voor een spelletje. Dikwijls zijn dat ook echte 'gaming-monitoren' compleet met agressieve uitstraling en rgb-verlichting. In grijs hebben we tot slot de twee 43 inch 'superwide' schermen uitgelicht.
36 besproken producten
| Vergelijk | Product | Prijs | |
|---|---|---|---|
|
Acer Predator X34P
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Acer Predator Z35P
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Alienware AW3418DW
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Antgamer M34G5Q
|
Niet verkrijgbaar | |
|
AOC Agon AG352UCG6
|
Niet verkrijgbaar | |
|
AOC CU34G2
|
Niet verkrijgbaar | |
|
AOC CU34G2X
|
€ 329,0011 winkels |
|
|
Asus Designo MX34VQ
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Asus ProArt PA34VC
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Asus RoG Strix XG35VQ
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Asus RoG Swift PG35VQ
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Asus RoG Swift PG348Q
|
Niet verkrijgbaar | |
|
BenQ EX3501R
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Dell UltraSharp U3417W
|
Niet verkrijgbaar | |
|
HP Envy 34 Curved Silver
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Iiyama ProLite XUB3490WQSU-B1
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Iiyama ProLite XUB3493WQSU-B1
|
€ 456,162 winkels |
|
|
LG 34GK950F
|
Niet verkrijgbaar | |
|
LG 34UB88-B
|
Niet verkrijgbaar | |
|
LG 34UC99-W
|
Niet verkrijgbaar | |
|
LG 34WK95C-W
|
Niet verkrijgbaar | |
|
LG 34WL75C
|
Niet verkrijgbaar | |
|
LG 34WL85C-B
|
Niet verkrijgbaar | |
|
LG 34WL750-B
|
Niet verkrijgbaar | |
|
LG 34WL850-W
|
€ 431,672 winkels |
|
|
Medion Akoya X58434
|
Niet verkrijgbaar | |
|
MSI Optix MPG341CQR
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Philips 346B1C
|
€ 449,096 winkels |
|
|
Philips 349X7FJEW
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Philips 439P9H
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Philips Brilliance 349P7FUBEB
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Samsung C34F791
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Samsung C34H890
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Samsung C43J890
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Samsung LC34J791WTU
|
Niet verkrijgbaar | |
|
Samsung S34J550WQU
|
€ 499,902 winkels |
