Lange adem
Hoewel Elestor al acht jaar bezig is, worden de waterstofbroombatterijen nog niet massaal in gebruik genomen. De doorlooptijd is dan ook veel langer dan Kout had verwacht. "Je hebt aan het begin van het project de bekende onbekenden; die kun je inschatten. Maar je hebt ook de onbekende onbekenden, en daar waren er veel meer van dan ik dacht. Het liep dus helemaal niet van een leien dakje."
Kout kwam er bijvoorbeeld achter dat broom weliswaar goed reageert, maar daardoor ook reageert met de materialen van de cel zelf. Door die corrosie was de levensduur van de eerste cellen slechts een paar uur. "Het duurde jaren om dit op te lossen. Dat had ik echt niet voorzien." Over die oplossing wil Kout overigens weinig kwijt. Volgens hem moest er zowel aan het materiaal en de procescondities worden gesleuteld, als aan de manier waarop de flowbatterij wordt aangezet. Over de details ervan houdt de oprichter zijn kaken echter stokstijf op elkaar.
Om die onbekende onbekenden versneld in kaart te brengen, is het belangrijk dat er al vroeg veel pilots worden gedraaid, stelt Kout. Want hoewel er meestal in een labsetting wordt gewerkt, zijn er ook al veel veldtesten uitgevoerd. In eerste instantie waren die nog erg kleinschalig. Bij de eerste pilot in de praktijk, in 2016, werd op de parkeerplaats van ingenieursbedrijf Witteveen+Bos een containertje geplaatst met de allereerste cellen van de toenmalige start-up. Deze batterij had een vermogen van 1 kilowatt. "Dat sloeg eigenlijk nergens op, want de technologie was ontzettend pril. Maar toch vond ik het belangrijk om bijvoorbeeld te leren hoe vergunningen werken, hoe alles aangesloten moet worden op een grid, en wat er gebeurt als het vriest."
Eerste versie van de batterij die in de praktijk werd getest.
Sindsdien is er jaarlijks wel minstens één systeem naar buiten gebracht. Tweemaal is er een prototype van de flowbatterij op containerschaal ontwikkeld en in een praktijkomgeving geplaatst. De tweede werd in 2022 ontwikkeld voor tankopslagbedrijf Vopak en is de meest geavanceerde flowbatterij die Elestor dus dusver heeft ontworpen. Hij werkt op 50 kilowatt en daar zijn zeshonderd cellen voor nodig. Het ontwikkelingsproces duurt volgens Kout vooral zo lang omdat er langzaam moet worden opgeschaald. "Je moet zeker weten dat het veilig en goed kan gebeuren, dus we zijn nu op het punt dat we vooral bezig zijn met kwaliteitsbeheersing. Kan deze batterij van 50 kilowatt een jaar lang probleemloos draaien? Dat is nu afwachten."
Flowbatterij in de praktijk (bronnen: Elestor en Schuttevaer).
Het maken van de eerste waterstofbromideflowbatterij ziet Kout dan ook niet zozeer als een race. In de eerste plaats omdat het Israëlische EnStorage er al een tijdje mee is gestopt en Elestor nu een zeer comfortabele koppositie heeft bemachtigd, maar vooral omdat het volgens hem belangrijk is dat elke stap zorgvuldig wordt gezet. Om ervoor te zorgen dat het bedrijf daar de ruimte voor heeft, komen mega-investeringen zoals die van 30 miljoen, geleid door de Noorse energiegigant Equinor, goed van pas. "De echte voortgang werd steeds afgeremd door de beschikbaarheid van geld, tot afgelopen augustus. Een groot deel van het bedrag dat we toen ontvingen, kunnen we nu goed gebruiken voor het opschalen", stelt Kout.
Momenteel wordt met behulp van de investering een productielijn opgezet van een flowbatterij met een capaciteit van 10 megawatt per jaar vermogen voor een 15-uursysteem (oftewel 150 megawattuur). Daarmee kan de batterij de hele nacht door op zonne-energie, claimt Kout. Voordat deze iteratie van de waterstofbroomflowbatterij een feit is, zijn we weliswaar een jaar of twee verder, maar dan kan de eerste 'echte' versie van het product dus daadwerkelijk fulltime in gebruik genomen worden. "Voor een flowbatterij ben je dan al een hele grote", stelt de oprichter. "Als we die hebben staan, weten we hoe we geautomatiseerd moeten produceren en kunnen we vanaf daar twee ordegroottes groter bouwen."
Kout ziet zijn ontwikkeling van de flowbatterij niet als een race, maar wél als een strijd. Niet zozeer een strijd tegen soortgelijke flowbatterijen, maar wel een strijd tegen kolencentrales. Want, zo stelt hij: "Het is een catastrofale vergissing dat er met de huidige energiecrisis steeds meer kolencentrales aanstaan. Dat is suïcidaal dom. Er moet in rap tempo worden vergroend, anders gaat Nederland letterlijk en figuurlijk nat. Wij willen onze batterijen daarom uiteindelijk inzetten als bidirectionele elektriciteitscentrales om fossiele energiecentrales te vervangen. Dat zou een grote stap zijn in het verduurzamen van Nederland."
