Panasonic TX-P42ST30 review

Nadelen van plasma

Op de pagina hiervoor hebben we verteld wat de voordelen van plasma zijn en waar – naar onze mening – LCD inmiddels zodanig dicht is genaderd dat er eigenlijk geen kwaliteitsverschil tussen de twee technieken meer bestaat. Er zijn echter ook punten waar LCD-technologie in het voordeel is.

Energieverbruik

Ten eerste wat betreft energieverbruik. Want hoewel zeker Panasonic er de laatste jaren in geslaagd is het energieverbruik van haar plasmatelevisies te verlagen, zijn LCD-televisies bij gelijke beeldmaat doorgaans véél zuiniger. Zeker moderne LCD-schermen met edge-led backlight-verlichting springen superzuinig met energie om. Hoewel niet iedereen energieverbruik een belangrijke factor vindt, heeft het hogere energieverbruik bij plasmaschermen wel een ongewenst bij-effect. De opgenomen energie wordt immers voor een groot deel omgezet in warmte, wat betekent dat veel plasmaschermen – waaronder de hier geteste TX-P42ST30 – voorzien zijn van ventilatoren om de boel koel te houden. Normaal gesproken zijn deze niet hoorbaar, maar als de temperatuur op een warme zomermiddag oploopt is niet uitgesloten dat de snelheid van de ventilatoren zodanig opgevoerd moet worden dat dit wél het geval is.

De achterzijde van de Panasonic TX-P42ST30, met duidelijk zichtbaar twee ventilatoren om warmte af te voeren.

Ook wat beeldkwaliteit betreft heeft plasma wat nadelen. Ten eerste is de piekhelderheid een stuk minder hoog dan bij moderne LCD-televisies. In de meeste gevallen zal dit geen probleem zijn, maar in een kamer met direct invallend zonlicht kan de extra helderheid van een LCD-scherm goed van pas komen. Ook bij het bekijken van 3D-beelden – waarbij veel helderheid verloren gaat – is plasma zichtbaar in het nadeel en moet je de ruimte eigenlijk redelijk donker houden om de beeldkwaliteit acceptabel te laten zijn.

Dithering

Een ander probleem van plasmatechnologie is de manier waarop kleur en grijstinten gemengd worden. Anders dan LCD pixels die tussen zwart en wit in 255 stappen elke helderheid kunnen weergeven, worden grijs en kleurtinten bij plasmaschermen gecreëerd door de beeldpunten pulserend gedurende langere of kortere tijd aan te sturen. Plasmapixels kunnen namelijk alleen ofwel helemaal aan of helemaal uit staan. Om toch tussenliggende kleur- en helderheidwaarden weer te geven wordt zogenaamde ‘dithering’ toegepast. Elk beeld wordt opgedeeld in meerdere sub-beelden of subfields, die snel achter elkaar getoond worden. Bij moderne plasmaschermen gaat het om 600 subfields per seconde, wat te snel is voor het menselijk brein om bij te houden. Door pixels per subfield aan of uit te zetten ontstaat voor ons zicht dan ook een gemiddelde helderheidswaarde, waardoor grijs en kleurtinten gemaakt worden.

In de praktijk kleven hier echter wel nadelen aan. Bij donkere tinten, waarbij de pixels dus steeds slechts korte tijd aangestuurd worden, is soms goed zichtbaar dat het beeld niet één stilstaande tint heeft, maar het net lijkt of er beeldruis zichtbaar. Dit effect wordt daarom ook wel plasma ruis genoemd. In hoeverre dit als storend wordt ervaren verschilt per persoon, en is bovendien sterk afhankelijk van de kijkafstand.

Een tweede probleem, dat samenhangt met de manier waarop de beeldpunten in een plasmascherm worden aangestuurd, is beeldflikker. Hoewel fabrikanten graag claimen dat het beeld met 600 Hz ververst wordt, geldt dit dus niet voor elke pixel, maar gaat het om het totaal van alle subfields. Omdat plasmapixels snel uitdoven kan daarom zichtbare beeldflikkering waargenomen worden, ook bij de nieuwste generatie plasmaschermen. Ook hierbij geldt weer dat de mate waarin dit als storend ervaren wordt per persoon sterk verschilt. Sommige mensen valt de trilling van het beeld bij plasmatelevisies zelfs niet op na erop geattendeerd te zijn, terwijl anderen het altijd opmerken.

Maar welke onder de streep beter is, LCD of plasma? Dat is helaas moeilijk te zeggen en niet in de laatste plaats afhankelijk van persoonlijke smaak en gevoeligheid van de nadelen van beide technieken. We zeggen dit niet als dooddoener, maar omdat de meningen hierover - zelfs na jaren van ontwikking - nog altijd verdeeld zijn.