Intel Core i7 4770K / Core i5 4670K / Core i5 4430 review: Haswell getest

Haswell in een notendop: veel vernieuwd

Haswell is dus een tock, oftewel een nieuwe architectuur op basis van een bestaande productieprocedé. De 22nm Tri-Gate ‘3D’-transistors die we kennen van de Ivy Bridge chips worden ook gebruikt voor Haswell. De nieuwe architectuur zorgt er volgens Intel voor dat de 22nm transistors optimaal benut worden.

Hoewel zo'n beetje ieder gedeelte van de processor tegen het licht is gehouden, is de basisopzet van Haswell gelijk aan die van Sandy Bridge en Ivy Bridge. Opnieuw hebben we te maken met zeer modulair opgebouwde processors met in eerste instantie maximaal vier cores, geïntegreerde graphics, een geïntegreerde dual-channel DDR3-geheugencontroller, een geïntegreerde PCI-Express 3.0 controller en een ringbus die alle chiponderdelen met elkaar verbindt. Bekende Intel technologieën als HyperThreading en de Turbo-modus komen we ook bij Haswell allemaal weer tegen. De modulaire opbouw zorgt ervoor dat Intel bij Haswell opnieuw makkelijk kan variëren met bijvoorbeeld het aantal cores of het type geïntegreerde videokaart.

In de basis is de modulaire opbouw van Haswell gelijk aan die van Sandy Bridge en Ivy Bridge

Omdat de opbouw van de processor op sommige vlakken flink op de schop gaat, onder meer door de integratie van een voltage controller, zal Haswell niet compatibel zijn met bestaande moederborden. Voor desktops komt er een nieuwe Socket 1150 (LGA, dus met pinnetjes in de socket), voor laptops een nieuwe voet met 947 contactpunten (PGA, ofwel pinnetjes aan de CPU). Voor Ultrabooks, tablets en All-in-Ones komen er ook zogenaamde BGA (Ball Grid Array) varianten, die rechtstreeks op een moederbord worden vastgesoldeerd.

De belangrijkste vernieuwingen voor de CPU-architectuur zijn de komst van nieuwe instructies (AVX 2) en de ondersteuning voor transactional memory (TSX aldus de Intel-afkorting). Vooral dat laatste kan ervoor gaan zorgen dat multi-threaded software een stuk sneller gaat werken; wel moet software daar speciaal voor geoptimaiseerd worden, dus de voordelen van die technologie zullen niet direct zichtbaar zijn. Opvallend is overigens dat volgens de laatste geruchten niet alle Haswell CPU’s ondersteuning voor TSX zullen krijgen.

De in de consumentenversies van Haswell geïntegreerde GPU moet bovenal stukken sneller worden, maar krijgt daarnaast ondersteuning voor DirectX 11.1. Intel komt met verschillende varianten, met 6 GPU-cores (GT1), 20 GPU-cores (GT2) en zelfs 40 GPU-cores (GT3). Van Haswell-processor met deze GT3-variant komen zelfs exemplaren met 128 MB geheugen binnen de CPU (eDRAM in jargon), wat de prestaties nog verder doen toenemen. Helaas vinden we die GT3-versie alleen terug bij processors gericht op laptops en All-in-One PC’s. De GT1 en GT2 varianten gaat Intel als vanouds HD Graphics noemen. Voor de GT3 en GT3e gebruikt men een nieuwe merknaam, Iris Graphics en Iris Pro Graphics, waarmee men wil aangeven dat men een flinke stap heeft gemaakt en nu één op één de concurrentie aan wil gaan met GeForce en Radeon GPU's, voor laptops en all-in-ones althans.

Verder gaat Intel opnieuw een stap verder met het integreren van chipsetfunctionaliteit in de processor. Na de geheugencontroller bij Nehalem en de PCI-Express-controller bij Sandy Bridge volgt nu ook een geïntegreerde voltage controller en komt er voor Ultrabooks en All-in-One PC’s zelfs een complete system-on-a-chip (SoC) variant van de processor, waarbij CPU en chipset geworden gecombineerd in een zogenaamd multi-chip package.

Naast deze grote aanpassingen aan de processor zijn er ook vele kleine verbeteringen, die elk hun steentje bijdragen aan verbeterde prestaties.

Deze zeker voor desktop processors meest gebruikte quad-core variant van Haswell met GT2 graphics meet 177 mm² en bevat 1,4 miljard transistors. Daarmee is de chip ietsje groter dan Ivy Bridge, maar bevat hij ruwweg even veel transistors.

Een quad-core Haswell CPU als onderdeel van een wafer