Heeft UHD wel nut?
Over die voordelen is het laatste woord sowieso nog niet gesproken. In bovenstaand relaas over de technische aspecten van 4K UHD hebben we tot nu toe namelijk één essentieel punt onbehandeld gelaten. Dat is, of het überhaupt wel nut heeft om UHD de huiskamer in te halen. In de bioscoop zit je relatief dichtbij een immens groot scherm en is het relatief eenvoudig om de extra scherpte van 4K boven 2K te zien. In de huiskamer is dat een ander verhaal. Hoewel televisies steeds groter worden, zitten we op de bank gemiddeld een stuk verder van het scherm dan (verhoudingsgewijs) in de bioscoop. Hoewel veel afhangt van de kwaliteit van je ogen, zijn er wel enige vuistregels waar we vanuit kunnen gaan.
Voor beelden in full hd 1080p kwaliteit geldt dat je (uitgaande van goede ogen dan wel een goede bril) alle details kunt onderscheiden, zolang je niet meer dan drie- tot viermaal de beeldhoogte als kijkafstand aanhoudt. Laten we als rekenvoorbeeld een TV met een 40 inch diagonaal nemen. De beeldhoogte daarvan is 50 centimeter, wat betekent dat je eigenlijk niet meer dan anderhalf tot twee meter van het scherm zou moeten zitten om alle details te zien. In de meeste gevallen zal je zo dicht niet op het scherm zitten. Zelfs als we een 55 inch TV (beeldhoogte 68,5 cm) als voorbeeld nemen, komen we uit op slechts iets meer dan twee tot een kleine drie meter als optimale kijkafstand. Voor UHD zou je eigenlijk nóg dichter op het scherm moeten zitten, om alle details te zien; feitelijk niet verder dan ongeveer anderhalf tot twee keer de beeldhoogte. Dat betekent dus dat je op maximaal een meter afstand van een 40 inch scherm moet gaan zitten, of bijvoorbeeld op een kleine anderhalve meter van een 55 inch scherm. Ga je verder weg zitten, dan zullen je ogen niet alle details kunnen waarnemen; wanneer je een 55 inch Full HD en UHD televisie naast elkaar bekijkt op meer dan twee meter afstand, zal je het verschil steeds minder kunnen zien.
Het is dan ook geen toeval dat de eerste UHD schermen die nu te koop zijn een kolossale diagonaal van maar liefst 84 inch hebben. Op basis van de bijbehorende beeldhoogte van 105 centimeter zouden we eigenlijk niet meer dan ongeveer twee meter van het scherm moeten zitten, om alle details waar te nemen. Dat is in de praktijk een vrij bespottelijk idee. Niet in de laatste plaats omdat je op zo’n scherm de komende tijd vermoedelijk voornamelijk HD en zelfs SD-materiaal zult gaan bekijken, wat geen pretje is als je zo dicht op zo’n groot scherm zit. Aan de andere kant, de trend naar steeds grotere televisies lijkt voorlopig niet af te nemen.
Mede om die reden zal het een kwestie van tijd zijn, totdat 4K UHD schermen zover in prijs gedaald zijn dat ze breed verkocht gaan worden. De vergelijking met de smartphone-wereld doemt hier op: fabrikanten stoppen dit jaar massaal Full HD-schermpjes met een diagonaal van 5 inch in hun topmodellen, terwijl de meerwaarde daarvan boven 720p schermpjes marginaal is. Volgend jaar zullen we waarschijnlijk ook Full HD schermen in telefoons uit het hogere middensegment terugvinden en over een paar jaar is het heel gewoon. Op eenzelfde manier zullen 4K UHD panels hun intrede de komende jaren in de TV markt gaan doen. In eerste instantie alleen in de duurste topmodellen, maar naarmate de tijd vordert ook in de betaalbare midrange series. Net zoals dat eerder met Full HD panels en 3D en Smart-functionaliteit gebeurde.
Hoe ziet het er uit?
In een review als dit is het natuurlijk moeilijk inzichtelijk te maken wat je je bij een UHD televisie moet voorstellen. Het best kun je dan ook een keer in een winkel met een goede demo-opstelling gaan bekijken en voor je zelf de conclusie trekken of UHD wel of geen nut heeft. Toch doen we een poging. Hieronder zie je een kleine uitsnede van een TV-uitzending met daar onder achtereenvolgens met welke scherpte dat kleine gedeelte op een UHD, Full HD en SD TV getoond wordt. Klik hier om het volledige UHD screenshot (3840x2160 pixels) te downloaden.
UHD:
Full HD:
SD:
