13 Mini-ITX moederborden voor Intels 4e generatie Core processors review

Chipset

Voor dit artikel hebben we 13 Socket 1150 Mini-ITX moederborden getest, alle geschikt voor Intels 4^e generatie Core ‘Haswell’ processors. Ze zijn gebaseerd op de bekende 8-serie chipsets; Z87, H87, B75 en de recent uitgebrachte budget-chipset H81.

De Z87 chipset blijft het topmodel met de meest uitgebreide functionaliteit, waaronder K-processors overklokken, 6x USB 3.0, 6x SATA600 en de Intel Rapid Storage Technology. De goedkopere H87 heeft in feite twee nadelen ten opzichte van de Z87. De eerste kan voor Mini-ITX borden van belang zijn: met H87, B85 en H81 bordjes kun je de Core i7 4770K en Core i5 4650K processors niet via de multiplier overklokken. Daarnaast is het bij de H87 niet mogelijk om de 16 PCI-Express lanes van de CPU te splitsen naar 2x 8 lanes of 8+4+4 lanes. Voor Mini-ITX bordjes uiteraard een beperking zonder gevolgen: er is toch geen ruimte voor extra uitbreidingssloten.

Een stapje onder de H87 vinden we de B85 chipset. Hoewel deze chipset eigenlijk uit Intels zakelijke reeks komt, wordt hij tot nu toe primair gebruikt voor budget bordjes, aangezien de H81 pas sinds kort beschikbaar is. Bij de B85 is het aantal USB 3.0-aansluitingen teruggebracht tot vier, evenals het aantal SATA600-poorten. Wel is er nog twee maal SATA300 mogelijk. Dat maakt voor een Mini-ITX systeempje vermoedelijk weinig uit, waardoor de B85 net zo’n goede keuze is als de H87. Het enige vervelende wellicht is dat je bij de B85 de Intel Rapid Storage Technologies drivers niet kunt installeren.

De H81 is recent pas op de markt gekomen en doet op veel plekken nog een stap terug. Zo gaat de in de Haswell processors geïntegreerde PCI-Express controller werken op 2.0 in plaats van 3.0 modus. Geen probleem wanneer je gebruikmaakt van de geïntegreerde GPU, maar onwenselijk wanneer je een losse videokaart wil gebruiken. Het aantal USB 3.0- en SATA600-poorten is teruggebracht naar twee. Of dat echt een beperking is? Wie sluit er meer dan twee USB 3.0 apparaten aan of plaatst meer dan twee snelle SSD’s in een Mini-ITX systeem? Nadeel is wel dat je eventuele frontpanel USB 3.0-aansluitingen niet kunt gebruiken. Ten slotte kunnen moederborden met H81 chipset slechts twee DIMM-sloten bevatten, maar dat is bij Mini-ITX borden standaard.

Samenvattend: wil je gaan overklokken met een K-CPU, dan moet je zonder meer een Z87-bord nemen. In andere gevallen is een goedkoper B85-bordje ook prima. Enkel wanneer je geen losse videokaart wil gebruiken en USB 3.0 front-aansluitingen kunt missen, is H81 een optie.

Gelijkenissen

De genoemde chipsets zijn hardwarematig identieke chips. In de firmware heeft Intel bepaalde functionaliteit in- of uitgeschakeld. Dit zorgt ervoor dat fabrikanten eenvoudig op basis van één moederbord-layout producten met de verschillende chips kunnen maken. Zodoende komen we de nodige modellen tegen die erg op elkaar lijken; deze bespreken we dan ook gezamenlijk.

We hebben de moederborden getest in combinatie met een Intel Core i7 4770K processor, 8 GB Corsair Vengeage DDR3-1600 geheugen, een OCZ Vertex 4 128GB SSD, een Corsair CX750M voeding en Windows 8 x64 als besturingssysteem.

Een aantal zaken hoeven we bij de productbesprekingen niet te noemen: zo hebben alle exemplaren een PCI-Express x16 slot als enig uitbreidingsslot en twee DDR3 DIMM-sloten. Dan nog zijn er ook voldoende variaties te bespeuren.