Processors
De afgelopen jaren leek de innovatie bij CPU’s enigszins stilgevallen te zijn, maar vlak na de jaarwisseling komen beide grootmachten met een volledig nieuwe serie op de markt: Intel komt met Kaby Lake, terwijl AMD zijn Zen-processors op de markt zal brengen.
We publiceerden eerder zowel een AMD Zen preview als een Intel Kaby Lake preview. Van beide fabrikanten verwachten we vroeg in het jaar aankondigingen, mogelijk al tijdens de CES-beurs in Las Vegas. Die vindt van 5 tot 8 januari plaats.
De logo’s die Intel gaat voeren voor de Kaby Lake-CPU’s.
Traditiegetrouw liggen veel details rond de nieuwe Intel-generatie reeds op straat. Voor de desktop gaat het voornamelijk om wat hoger geklokte varianten van bestaande modellen. De Core i7 7700K, het nieuwe topmodel, draait bijvoorbeeld op 4,2 GHz met een singlecore-turbo van 4,5 GHz. Dat is voornamelijk weer een stukje sneller dan de respectievelijk 4 en 4,2 GHz bij de i7 6700K uit de Skylake-generatie. De rest van de specificaties blijft gelijk: vier cores, acht threads en 8 MB L3-cache.
Hoewel de processors ook zullen werken in de bestaande 100-serie moederborden, komen de chips wel vergezeld van een aantal nieuwe chipsets op de markt. In gelekte informatie gaat het om de Z270-, H270- en B250-chipsets. De H110-chipset wordt niet vervangen. De Z270-chipset krijgt in ieder geval ondersteuning voor Intel Optane-SSD’s met 3D XPoint-geheugen.
De tijd blijkt snel voorbij te gaan: Broadwell-E is in de tussentijd alweer een half jaar op de markt. In het derde kwartaal van 2017 worden de opvolgers verwacht, waarbij Intel met een nieuwe high-end socket komt. Deze socket 2066 moet twee processorseries gaan huisvesten: Skylake-X en Kaby Lake-X. In die eerste reeks verschijnen CPU’s met zes, acht en tien cores, net als bij Broadwell-E. Onder de naam Kaby Lake-X vallen volgens de geruchten alleen quad-cores. Hiermee lijken er na twee generaties afwezigheid weer vierkernige processors beschikbaar te komen voor het high-end platform. Waarschijnlijk krijgen ze wel beperkingen als het om PCIe-bandbreedte en Turbo Boost 3.0-ondersteuning gaat.
Uiteraard krijgen ook deze CPU’s een nieuwe chipset. De naam is nog niet bekend. Net als bij Z170 zal de chipset zelf twintig PCI-Express 3.0-lanes kunnen verdelen, om bijvoorbeeld snelle storage en veel USB 3.1-poorten mogelijk te maken. Daarnaast zitten er maar liefst tien USB 3.0-poorten in de chipset.
Alle hierboven genoemde processors blijven gebruikmaken van het 14nm-productieprocedé, dat Intel voor het eerst gebruikte bij Broadwell. Voor de overstap naar 10 nm moeten we verder kijken dan 2017. Cannonlake is uitgesteld tot 2018 - het begint zelfs te lijken op het einde van 2018. Tot die tijd houdt Intel ons zoet met onder meer een refresh van Kaby Lake voor de notebookmarkt en een derde 14nm-generatie onder de naam Coffee Lake. Zowel voor high-end notebooks als de desktop-middenklasse, oftewel socket 1151 (of de opvolger daarvan), krijgen dan voor het eerst 6-core processors. Als we nog verder in de toekomst kijken, staat voor het volgende decennium wellicht een volledig nieuwe x86-architectuur in de boeken.
Intels vermoedelijke roadmap tot de introductie van een geheel nieuwe architectuur.
AMD: tijd voor Zen!
Zoals gezegd hebben we reeds uitgebreid geschreven over de AMD Zen-processors, dus houden we het nu beknopt. Deze langverwachte serie high-end CPU’s zal in het eerste kwartaal van 2017 op de markt komen en dankzij een volledig op de schop gegooide architectuur moet AMD eindelijk weer kunnen concurreren met Intel in het topsegment.
Over de concrete Ryzen-modellen is nog niets bekendgemaakt, maar uit de geruchten begrijpen we dat het langzaam beter begint te gaan met de gehaalde kloksnelheden. Waar de eerste engineering samples op een kloksnelheid van 2,8 GHz liepen, is dat bij de meest recente exemplaren al 3,15 GHz. Aangezien de chips in een demonstratie klok-per-klok even snel bleken te zijn als Broadwell-E, zou je kunnen beargumenteren dat AMD in staat moet zijn om zelfs volwaardige concurrenten voor bijvoorbeeld de Intel Core i7 6900K (gem. 1158 euro) te gaan introduceren. De eerste uitgelekte onafhankelijke Zen benchmarks stemmen in ieder geval hoopvol.
Voor de nummering van de chipsets lijkt AMD goed naar zijn concurrent te hebben gekeken. De AMD X370-chipset is het meest high-end model en ondersteunt zowel overklokken als CrossFire en SLI. Met de goedkopere B350-chipset kun je nog steeds overklokken, maar behoren meerdere videokaarten niet meer tot de mogelijkheden. Voor instap-pc’s komt AMD met de A320-chipset zonder overklokmogelijkheden.
