18 X299-moederborden review: strijd om de top

X299

De Intel X299-chipset verschilt niet radicaal van de X99-chipset, die twee generaties (Haswell-E en Broadwell-E) is meegegaan. Op een aantal punten is het nieuwe platform wat gemoderniseerd. Het is een publiek geheim dat de X299-chipset zeer naaste familie is van de Z270-chipset voor mainstreamsystemen. Zo biedt ook X299 ondersteuning voor Intel Optane-geheugen.

Ten opzichte van de X99-voorganger is het aantal interne lanes voor allerhande aansluitingen flink toegenomen. In totaal zijn er 30 I/O-lanes, waarvan er een aantal een vaste bestemming hebben. Zo biedt de chipset tien USB 3.0-poorten en een achttal SATA600-aansluitingen. Dat laatste is trouwens minder dan bij X99. Andere lanes kunnen de moederbordfabrikanten naar wens inzetten voor bijvoorbeeld extra PCIe-sleuven, M.2-sloten of additionele controllerchips.

Om al die poorten van voldoende bandbreedte te voorzien, is de interne DMI-link tussen de processor en de chipset opgewaardeerd naar PCI-Express 3.0 x4. Daarmee is een maximale bandbreedte van 4 GB/s beschikbaar. De snelle rekenaar heeft door dat dat lang niet genoeg is om alle USB-poorten, SATA-aansluitingen en overige interfaces tegelijkertijd op volle snelheid te gebruiken, maar dat scenario is dan ook erg onwaarschijnlijk.

Veel of weinig lanes?

Connectiviteit via de chipset is leuk, maar de apparatuur met de grootste bandbreedtehonger wordt doorgaans direct op de processor aangesloten. Dan gaat het natuurlijk om videokaarten, maar ook om M.2-SSD’s. Wie onze review van de voor het X299-platform bedoelde Skylake-X en Kaby Lake-X processors heeft gelezen, weet dat er nu processors beschikbaar zijn met drie verschillende hoeveelheden PCIe-lanes. De Core i5 7640X en i7 7740X hebben slechts 16 lanes, de Core i7 7800X en 7820X tellen er 28 en de Core i9 7900X en hoger hebben de volle 44 lanes.

Kortom, de beschikbare hoeveelheid lanes voor functionaliteit op het moederbord varieert enorm, afhankelijk van welke processor je erin stopt. Dat stelt moederbordfabrikanten voor lastige keuzes. Per type processor moeten ze bepalen welke componenten wel en niet ingeschakeld blijven. De modellen met 28 lanes krijgen vaak minder bandbreedte voor de PCI-Express-sloten. Bij de 16-lane processors moet er dermate veel functionaliteit worden uitgeschakeld, dat alleen dat al eigenlijk genoeg reden is om ver weg te blijven van deze Kaby Lake-X CPU’s.

De Intel X299-chipset.