ATI Radeon X1900 Serie Test

XT en XTX

Eind vorig jaar introduceerde ATI de nieuwe X1000 reeks videokaarten. Het topmodel, de Radeon X1800 XT, wist op dat moment in vrijwel alle benchmarks de populaire GeForce 7800 GTX van aartsrivaal nVidia te verslaan. In Hardware.Info Magazine #5/2005 hebben we de eigenschappen van de nieuwe ATI-kaart uitgebreid uit de doeken gedaan. Ondermeer een geavanceerde geheugencontroller en een nieuwe opzet van de shader structuur zorgen door uitstekende prestaties. Daarnaast was de nieuwe generatie ATI kaarten eindelijk volledig compatible met Shader Model 3.0 effecten, zodat de nieuwste games met alle mogelijke 3D-effecten op het scherm getoverd kunnen worden. Steker nog: ATI heeft de Shader Model 3.0 ondersteuning zelfs beter voor elkaar dan nVidia: bij kaarten van de laatst genoemde fabrikant is het immers niet mogelijk om Full Scene Anti-Aliasing te gebruiken wanneer een game het door Shader Model 3.0 ondersteunde HDR (High Dynamic Range) rendering gebruikt, een feature die inmiddels in de nodige moderne games terug te vinden. De ATI X1000-reeks kan dat wel probleemloos.

Toch was de ATI Radeon X1800 XT slechts een kort leven beschoren als 'snelste 3D-kaart ter wereld': niet lang na de lancering kwam nVidia volledig onverwacht met een tegenaanval. De GeForce 7800 GTX met 512 MB werd door nVidia voorzien van een gigantische koelconstructie, waardoor zeer hoge klokfrequenties mogelijk werden. Al snel bleek dat de Radeon X1800 XT niet was opgewassen tegen het nieuwe geweld van de kant van nVidia. Gelukkig was ATI alweer ver gevorderd met de opvolger van de X1800: de plannen voor de introductie zijn - hoewel ATI dat zelf zal ontkennen - flink naar voren getrokken en zodoende dat men vandaag officieel de Radeon X1900 introduceert.

ATI Radeon X1900 XT(X)

De Radeon X1900 maakt gebruik van de R580 chip, de opvolger van de op de X1800 kaarten gebruikte R520. Qua specificaties komen beide chips vrijwel geheel overeen; alle informatie uit het artikel uit Hardware.Info Magazine #5/2005 is zodoende ook van toepassing voor de nieuwe reeks. Toch is er één belangrijk verschil: binnen de R580 heeft ATI de hoeveelheid pixelshaders verdrievoudigd. Net als de X1800 heeft de nieuwe X1900 een zestien tal pixelpipelines, maar elk van deze pipelines bevat een drietal volledige pixelshader units, waardoor het totaal aantal pixelshaders op 48 uitkomt. Dit heeft tot resultaat dat de de nieuwe X1900 kaarten vooral in zeer moderne games, met veel complexe shader algoritmes, hun spierballen kunnen laten. De overige aspecten van de R520 chip zijn bij de R580 op enkele miniscule details na identiek gebleven. Zo bevat dus ook de R580 een achttal vertex shaders en wordt gebruik gemaakt van de unieke ringbus memory controller. Tevens het aantal texture units is blijven steken op 16 stuks. Dat betekent dat de Radeon X1900 vooral bij games die veel van complexe shader algoritmes gebruik maken beter zal presteren dan de X1800. Bij oudere games die voornamelijk van standaard texturing gebruik maken, zal het prestatieverschil theoretisch miniem zijn.

XT en XTX

De Radeon X1900 komt beschikbaar in twee varianten met de achtervoegsels XT en XTX. Dit laatste achtervoegsel is een nieuwe naam voor wat men vroeger XT PE of XT Premium Edition zou noemen. Aangezien het achtervoegsel XT PE vanwege een slechte verkrijgbaarheid van de betreffende kaarten een slecht imago had gekregen en door vele gekscherden 'XT Phantom Edition' of 'XT Press Edition' werd genoemd, heeft ATI besloten om de snelste variant vanaf nu de titel XTX mee te geven.

Beide kaarten verschillen puur op het gebied van klokfrequenties. Bij de X1900 XT werkt de 3D-chip op 625 MHz en het geheugen op 725 MHz. Bij de XTX doet men daar een klein schepje bovenop: 650 MHz voor de 3D-chip en 775 MHz voor het geheugen. Beide typen kaarten maaken gebruik van 512 MB 1.1 ns GDDR3 geheugen en hebben een tweetal dual-link DVI-aansluitingen, zodat het mogelijkheid om twee 30" TFT-schermen in de volledige resolutie aan te sturen. De X1900 referentiekaart verschilt verder weinig van de X1800 XT: er wordt dezelfde koeler gebruikt en de PCB is vrijwel identiek. Aangezien de R580 chip echter iets meer stroom verbruikt dan de R520 is het voeding gedeelte van de PCB wel wat gewijzigd.

Vanzelfsprekend is er een prijs verschil. De XT kaarten zullen in de winkel ongeveer € 549 gaat kosten, de XTX kaarten zijn 100 euro duurder en hebben een prijskaartje van circa € 649. Aangezien beide kaarten in principe van dezelfde componenten gebruik maken, is de kans dat een XT-kaart ook op XTX-snelheden werkt groot aanwezig. De MSI Radeon X1900 XT kaart die wij ontvingen (zie pagina 4 van dit artikel) werkt bijvoorbeeld probleemloos op XTX snelheden.

In onderstaande tabel zijn de eigenschappen van de ATI Radeon X1900 XT en XTX te vergelijken met hun voorgangers en de concurrerende kaarten van nVidia.

Algemeen
Merk	ATI	ATI	ATI	ATI	nVidia	nVidia
Productnaam	Radeon X1800 XL	Radeon X1800 XT	Radeon X1900 XT	Radeon X1900 XTX	GeForce 7800 GTX	GeForce 7800 GTX 512 MB
Specificaties
Chip-codenaam	R520	R520	R580	R580	G70	G70
Interface	PCI-Express x16	PCI-Express x16	PCI-Express x16	PCI-Express x16	PCI-Express x16	PCI-Express x16
Geheugen	256 MB	512 MB	512 MB	512 MB	256 MB	512 MB
Kloksnelheid - Chip	500 MHz	625 MHz	625 MHz	650 MHz	430 MHz	550 MHz
Kloksnelheid - Geheugen	500 MHz	750 MHz	725 MHz	775 MHz	600 MHz	850 MHz
Geheugencontroller	256 bit	256 bit	256 bit	256 bit	256 bit	256 bit
Type geheugen	GDDR3	GDDR3	GDDR3	GDDR3	GDDR3	GDDR3
DirectX versie	9.0c	9.0c	9.0c	9.0c	9.0c	9.0c
Vertex Shader versie	3.0	3.0	3.0	3.0	3.0	3.0
Pixel Shader versie	3.0	3.0	3.0	3.0	3.0	3.0
Vertex Shader pipelines	8	8	8	8	8	8
Pixel Shader pipelines	16	16	48	48	24	24
Pixel kleurprecisie	FP32	FP32	FP32	FP32	FP32	FP32
Extra Power-connector
Chip - Transistors	330 mln	330 mln	384 mln	384 mln	302 mln	302 mln
Chip - Productieprocédé	90 nm	90 nm	90 nm	90 nm	110 nm	110 nm