Samsung Q900R review: Eerste kennismaking met 8K

Beeldkwaliteit HDR

Testprocedures voor het meten van de beeldkwaliteit van televisies in hdr-modus zijn nog volop in ontwikkeling. De Calman software die wij gebruiken heeft inmiddels een 'HDR Analysis' workflow, die wij gebruiken voor het meten van de hdr-weergave van televisies. Anders dan in sdr-modus voeren we hdr-metingen uit met een 5% groot window op een zwarte achtergrond, de de facto standaard om hdr-metingen uit te voeren op dit moment.

Bovendien gebruiken we bij onze hdr-tests vanaf nu niet langer dE 2000 als eenheid om grijs- en kleurfouten weer te geven, maar maken we gebruik van de nieuwe dE ICtCp (PDF whitepaper) berekeningen. Deze sluit beter aan bij het grotere kleur- en helderheidsbereik van hdr-signalen en geeft meer weging aan fouten bij lagere helderheden. Voor de waardering geldt grofweg hetzelfde als bij dE 2000: Scores van 3 of lager zijn als zeer goed te bestempelen, tot 5 als goed en boven 10 als ongewenst.

Bij de testresultaten vind je zowel voor grijs- als kleurmetingen in hdr-modus twee dE ICtCp waarden. Eén met daarbij eventuele afwijkingen van de gewenste helderheid meegenomen in de score, en één zonder dat fouten in helderheid wordt meegewogen. Dit is gedaan omdat geen enkele televisie in hdr-modus perfect de EOTF (gamma) curve volgt, maar alle televisies de helderheid van het signaal richting hun maximaal mogelijke helderheid met een lichte curve 'afrollen'. Dit resulteert bij metingen in in het hoge helderheidsbereik in lagere helderheid dan de software verwacht, maar in de praktijk is dit geen ongewenst gedrag. In afwachting van een betere manier om de hdr-kwaliteit in kaart te brengen, hechten wij vooralsnog vooral waarde aan de grayscale en color checker scores waarbij de helderheidsfout niet wordt meegewogen.

Grijsverloop HDR

Onderstaand screenshot laat boven elkaar zien wat de dE ICtCp afwijkingen bij het grijsverloop zijn zowel zonder als met weging van eventuele helderheidsfouten. Let op: de schaal van beide grafieken is niet per definitie gelijk. Rechts laten twee grafieken zien hoe de televisie de EOTH (gamma) curve volgt en wat de helderheid bij elke stap is, waarbij de meeste televisie bij het bereiken van hun maximale helderheid geen harde knik laten zien zoals de gele EOTF curve verwacht, maar middels een lichte buiging langzaam helderheid afvallen. Dit is gewenst, maar resulteert op plekken waar dit gebeurd wél in hogere dE ICtCp waarden wanneer de helderheid meegewogen wordt. 

De Q900R laat in de film modus een maximale helderheid van ongeveer 2000 cd/m² noteren, en heeft een zeer neutraal grijsverloop. Waar de tv middentonen in sdr-modus wat te donker weergeeft, is dat in hdr-modus juist wat te helder. We zien dat de helderheid over vrijwel heel het bereik ruim boven dat van de PQ-curve ligt, wat resulteert in hoge Delta-E afwijkingen als we die helderheid meewegen. 

De maximale helderheid in film-modus komt uit op ruim 2000 cd/m² als we een 5% groot wit vlak meten op een zwarte achtergrond. Bij een volledig wit scherm is de maximale helderheid bovendien nog altijd meer dan 600 cd/m². De hdr-weergave van de Q900R is hierdoor bijzonder indrukwekkend, vooral omdat de fijnmazige local dimming zorgt voor een ANSI contrast van bijna 15:000:1. Schakelen we de tv over naar de standaard-modus, dan neemt de maximale helderheid bij hdr-weergave bovendien toe tot meer dan 4500 cd/m²! Dat is met afstand de hoogste waarde die wij ooit hebben gemeten, en is meer dan voldoende om ook bij daglicht een goede hdr-ervaring te krijgen. Deze maximale helderheid behaalt de tv overigens alleen bij weergave van een 10% groot wit vlak op een verder zwarte achtergrond, omdat de tv dan alle energie op die leds kan concentreren. Moet héél het scherm wit weergegeven worden, dan zakt ook in de standaard modus de helderheid terug naar ongeveer 600 cd/m².

Samsung Q900R HDR-helderheid in Film modus

Samsung Q900R HDR-helderheid in Standaard modus

Kleurbereik HDR

Hdr-beeldmateriaal maakt gebruik van een groter kleurbereik dan standaard hdtv- en ultra hd-beeldmateriaal. In plaats van Rec.709 wordt DCI-P3 gebruikt, dat meer verzadigde kleuren kan weergeven. Wat opvalt is dat de Q900R circa 93% van de DCI-P3 ruimte afdekt. Dat is prima, maar wat minder dan moderne OLED televisies, en ook iets minder dan de 4K Q9FN die Samsung vorig jaar uitbracht.

Color checker HDR

De color checker test is vergelijkbaar met die we in sdr-modus uitvoeren, alleen ditmaal met gebruik van de DCI-P3 kleurruimte. Ook hier zien we dat de kleurmapping op zich prima is, wat resulteert in lage Delta E waarden als de helderheid niet meegerekend wordt. Door de overmatig heldere middentonen, zien we tegelijkertijd juist hoge afwijkingen als die helderheid wél in acht wordt genomen.