Sony Xperia 1 review: Terug naar de basis

Software

De Sony Xperia 1 is direct uit de doos voorzien van de meest recente versie van Android, 9 Pie. Momenteel is er voor de Xperia XZ3 al een bètaversie van de volgende editie, Android Q, maar voor de Xperia 1 brengt Sony geen bèta uit. De officiële release van dat OS vindt naar verwachting later deze zomer pas plaats. De Xperia 1 zal ook worden geüpdatet naar Android Q, al is nog niet bekend wanneer. Op de peildatum 18-07-2019 beschikte het toestel over de beveiligingspatch van 1 juli 2019, waarmee de meest recente software is geïnstalleerd. 

Sony belooft voor zijn meest luxe smartphones twee jaar aan versie- en beveiligingsupdates. Dat is een redelijke, maar zeker niet spectaculaire ondersteuningstermijn voor een smartphone van dit kaliber. Kijken we naar het verleden, dan zien we dat Sony's high-end toestellen uit 2017 inderdaad nog een Pie-update hebben gekregen, maar de modellen uit 2016 niet meer. De snelste met updaten is Sony ook niet: het duurde tot november vorig jaar voordat de Pie-update voor de oudste high-end modellen beschikbaar kwam. Mocht je zelf nog eens een custom ROM willen installeren, dan moet je eerst via Sony een code aanvragen om de bootloader te ontgrendelen. Bij sommige fabrikanten is die extra procedure niet nodig, al zijn er ook smartphonemakers waarbij de bootloader geheel op slot zit.

Android 9 Pie

Zoals bij elke nieuwe versie van Android het geval is biedt Android 9 Pie een hele serie verbeteringen en veranderingen ten opzichte van de voorganger Android 8 Oreo. Zo is er de zogenaamde adaptive battery modus, oftewel de aanpasbare accu optie. Het idee hier achter is in feite hetzelfde als bij de adaptive brightness functie, waarbij de helderheid van het scherm automatisch wordt aangepast aan het omgevingslicht. De adaptive battery functie gaat efficiënter om met het stroomverbruik door apps die de gebruiker waarschijnlijk zal gaan gebruiken prioriteit te geven.

Het always-on-display laat nu het accupercentage zien en zijn de notificaties verder verbeterd en uitgebreid. Aan de power-opties – die verschijnen bij het ingedrukt houden van de aan/uit-schakelaar – is een screenshotfunctie toegevoegd. Tenslotte is Google’s eigen Digital Wellbeing app nog het vermelden waard. Met deze app kan je dieper inzicht verkrijgen in het gebruik van je smartphone, met diverse statistieken over app-gebruik, surfgedrag en belgewoonten. Met deze informatie kan je desgewenst je smartphonegebruik aanpassen en middels de app zelfs beperken.

Hoewel de Xperia 1 geen stock-versie van Android draait, heeft Sony relatief weinig aan het besturingssysteem vertimmerd als we het vergelijken met de allesomvattende skins die bijvoorbeeld Oppo en Samsung installeren. Sony heeft standaard zelfs de Google Pixel-achtige  gebarenbesturing ingesteld - de meeste fabrikanten kiezen nog voor onscreen-knoppen. Met een korte swipe van de onderzijde van het scherm zie je openstaande applicaties, vijf snelkoppelingen en de Google searchbar verschijnen. Daarmee is de navigatiebalk nu standaard ook veranderd in een horizontaal scrollable balk met standaard enkel een back-toets aan de linkerkant en een dik, wit streepje als start-toets in het midden.

Behalve aanpassingen om het lange scherm beter bedienbaar te maken (waarover zo direct meer) bevat de software vooral kleine tweaks, zoals wijzigingen van het kleurenschema en de iconen. Sony heeft tevens 'Stamina'-modus toegevoegd die de accuduur moet opkrikken door bijvoorbeeld achtergrondtaken minder vaak uit te voeren. De 'Ultra Stamina'-modus gaat nog verder en schakelt de meeste toepassingen uit. Je kunt dan bijvoorbeeld niet meer browsen of meerdere apps tegelijk open hebben staan. Om weer terug te keren naar de normale weergave, moet je het toestel opnieuw starten.

Wat betreft extra apps houdt Sony het beperkt: de meeste functies worden door de standaard in Android aanwezige applicaties afgehandeld. Zelf ontwikkeld zijn wel de camera-app, evenals de speciale videocamera-app genaamd 'CinemaPro', waaraan Sony's divisie voor professionele videocamera's zou hebben bijgedragen. Meer over beide apps op de pagina 'Camera'. Helaas zien we ook wat bloatware op het startscherm. Als nieuwe gebruiker vind je alvast snelkoppelingen van Netflix, Facebook en het spel Fortnite. Je kunt die alleen verbergen, niet geheel verwijderen. We kunnen ons best voorstellen dat sommigen zitten te wachten op deze diensten, maar van een topmodel smartphone verwachten we uiteindelijk niet dat hij wordt geleverd met dit soort reclame.

Beter met 21:9?

De Xperia 1 is één van de langste toestellen die we in ons testlab hebben gehad en zelfs met handen van kolenschopformaat zul je moeite hebben om de bovenkant van het toestel te bereiken met je duim. Sony heeft gelukkig diverse manieren bedacht om gebruikers de telefoon ook met één hand goed te laten bedienen. Zo opent zich de notificatiebalk al als je onderin het scherm naar onderen swipet - normaal moet je helemaal vanaf de bovenste rand naar onderen vegen. Helaas werkt dat alleen vanaf het startscherm, niet vanuit andere apps.

Een bijzonderder optie vinden we terug in de vorm van de zij-sensor ingebouwd, waarmee de randen van het display aanraakgevoelig zijn gemaakt. Je kunt zowel tikken op de rand als er over heenvegen om te scrollen. Wanneer je twee keer tikt op de rand ontvouwt zich een handig menu dat enkele overeenkomsten heeft met het menu dat je in Android vanaf de bovenzijde naar beneden trekt, maar ook enkele toevoegingen biedt. Zo krijg je een compact overzicht van je meest gebruikte apps te zien, kan je snel wifi en bluetooth in- en uitschakelen of switchen naar de eenhandige modus. Tevens kan je snel naar de instellingen van de telefoon, het meldingenmenu en de splitscreenmodus. Het juist plaatsen van je vinger om de zij-sensor te activeren kost enige oefening, met name omdat de positionering nogal nauw luistert. Dat zullen de ontwerpers bij Sony ook gedacht hebben, gezien het instellingenmenu een acht pagina's lange handleiding bevat met tips hoe je het zijmenu moet bedienen.

De split-screen modus werkt gewoon zoals je gewend bent: je kan er twee apps tegelijk mee open hebben staan, mits de apps het ondersteunen. Standaard worden de twee apps getoond in 50-50-verhouding, maar 75-25 of omgekeerd is ook mogelijk. Zo kan je optimaal gebruik maken van het lange scherm dat de Xperia 1 biedt. Wat ons betreft is de verwerking in het zij-menu een prima keuze van Sony. Zeker ook omdat je na het selecteren van de split-screenmodus uit het lijstje met veelgebruikte apps direct de twee apps kan selecteren die je wilt zien. Zodoende hoef je dus niet langer zelf de apps op te zoeken, te openen en te positioneren. Uiteraard kan je er ook altijd voor kiezen om de eenhandige modus te selecteren en tijdelijk met een compacter scherm werken.