Sony Xperia 1 review: Terug naar de basis

Beeldscherm

Bijzonder aan de Xperia 1 is toch vooral het beeldscherm en op de productpagina trakteert Sony je dan ook op een wirwar van technische termen die specifiek betrekking hebben op dit onderdeel. Het '21:9 CinemaWide 4K HDR OLED-scherm', zoals de fabrikant het paneel voluit noemt, beschikt onder meer over een 'X1 Engine for Mobile', 'Bravia hdr-remastertechnologie' en de 'Creator-modus met CineAlta'.

Genoeg marketingpraat: het oled-scherm van de Xperia 1 is, blijkens de merknaam 'p-oled', weer afkomstig uit de fabrieken van LG. Ook de Xperia XZ3 had een p-oled scherm. Het paneel heeft een diagonaal van 6,5 inch, de licht afgeronde hoeken daarbij niet meegerekend. Dat is meer dan we op de meeste andere topmodellen smartphones zien: zo meet het scherm van de Samsung Galaxy S10+, het grootste toestel in die serie, bijvoorbeeld 6,4 inch. Zoals uit de onderstaande tabel duidelijk wordt, is het oppervlak van het scherm van de Xperia 1 ondanks de 0,1 inch grotere beelddiagonaal juist zo'n vijf procent lager, doordat de beeldverhouding verschilt. Hoewel het scherm van de Xperia 1 een stukje langer is, is het wel veel smaller.

Bijzonder aan het paneel van de Xperia 1 is verder de zeer hoge resolutie: 3840 bij 1644 pixels, meer dan we ooit eerder zagen bij een oled-scherm in een smartphone. Zodoende is de pixeldichtheid een zeer hoge 643 ppi. Vanwege de 3840 pixels in de lengte kan Sony claimen een 4K-scherm te hebben ingebouwd; strikt genomen is de verticale resolutie van 1644 pixels niet voldoende, terwijl de echte scherpslijpers zullen opmerken dat het scherm eigenlijk stukken minder subpixels biedt dan een normale 4K-monitor of televisie - ook dit oled-scherm is voorzien van een Pentile-subpixelindeling met twee subpixels per pixel, in plaats van de gebruikelijke drie. Een kniesoor die daarop let, want de resolutie van het scherm van de Xperia 1 is alsnog zo hoog dat individuele beeldpunten in gebruik vrijwel niet zijn te ontwaren. Van de negatieve bij-effecten die de Pentile-indeling soms veroorzaakt bij schermen met een lagere resolutie, zoals een gekleurde rand rondom contrastrijke overgangen en een zichtbaar 'schaakbord'-effect, hadden we bij de Xperia 1 in praktijk geheel geen last.

Sony geeft verder hoog op van de kleurweergave van het scherm, waarbij diverse technieken van de televisie- en filmcameradivisies van het bedrijf zouden zijn geleend om content beter weer te geven. De bovengenoemde 'Bravia HDR-remastertechnologie' moet standaard content bijvoorbeeld opkalefateren naar hdr-standaarden. Hoewel dat ongetwijfeld een spetterend plaatje zal opleveren, is dat uiteindelijk geen vervanging voor the real thing - waarvoor het oled-scherm van de Xperia 1 ook geschikt is.

Voor het nauwkeurig weergeven van beeldmateriaal zoals de maker het bedoeld heeft, heeft Sony de 'Creator-modus' bedacht, in het Nederlands overigens vertaald als 'Makermodus'. Deze beeldschermmodus moet een correcte kleurweergave leveren. Om gradatie vloeiender te kunnen vertonen beschikt het scherm over ondersteuning voor 10-bit kleur - strikt genomen overigens 8+2-bit met dithering, zoals we ook wel vaker zien op computerbeeldschermen en televisies. Zeker op dit formaat zal je het verschil met een native 10-bit-paneel waarschijnlijk niet gaan opvallen. Tot slot beschikt het scherm volgens Sony over ondersteuning voor 'de brede kleurruimte ITU-R BT.2020 en DCI-P3 met de D65-lichtbron'. Hoewel het DCI-P3-gamut daadwerkelijk vrijwel volledig wordt afgedekt, zoals we zo direct zullen zien, geldt dat zoals gebruikelijk niet voor de BT.2020-kleurruimte, zo breed dat zelfs professionele referentiemonitoren hem niet geheel kunnen weergeven. Gelukkig is de fabrikant wel zo eerlijk om dat tussen de superlatieven door te vermelden op de productpagina.

Testresultaten

We testten het scherm van de Xperia 1 zoals gebruikelijk middels onze X-Rite i1 Display Pro colorimeter in combinatie met de SpectraCal CalMAN 2018 analysesoftware. In onderstaande grafieken herken je de Xperia 1 aan een rode balk. De onmiddellijke voorganger, de Xperia XZ3, heeft een grijze kleur. De rest van de vergelijking bestaat uit andere high-end toestellen van dit moment, waaronder de Samsung Galaxy S10-reeks, Huawei's P30 en P30 Pro, de OnePlus 7 Pro, Apple iPhone Xs Max en LG V40 ThinQ.

De piekhelderheid van een oled-scherm hangt over het algemeen af van de hoeveelheid wit die in beeld is. Standaard meten wij een patch die 33 procent van het scherm inneemt. Dan bedraagt de piekhelderheid bij de Xperia 1 een meer dan behoorlijke 768 cd//m². Er zijn toestellen die nog helderder gaan - de Galaxy S10+ en de Nokia 9 Pureview zijn voorbeelden. Is het hele scherm wit, dan noteren we nog een maximale helderheid van 628 cd//m², terwijl het scherm met 15 procent wit in beeld, de kleinste patchgrootte die we kunnen meten, 824 cd//m² aantikt. Het scherm van de Xperia 1 laat zich extreem ver dimmen: de minimale helderheid van wit bedraagt slechts 0,37 cd//m², een waarde die we eerder zouden associëren met de helderheid van zwart op een lcd-scherm.

Over die zwartwaarde gesproken: oled-schermen zoals het scherm in de Xperia 1 kunnen pixels die zwart moeten zijn immers geheel uitschakelen, waardoor ze totaal geen licht meer geven. Enkel de 'normale' Huawei Mate 20 en de Apple iPhone Xr zijn in deze vergelijking nog uitgerust met een lcd. We hebben op deze pagina geen grafieken opgenomen voor het contrast, want dat is bij de Xperia 1 en ook bij veel andere high-end modellen oneindig.

Gemeten in de 'Makermodus' met de witbalans op de standaardinstelling, 'Gemiddeld', zijn de resultaten niet zo goed als we hadden verwacht. De gemiddelde kleurafwijking (deltaE2000) komt uit op 2,8 en dat is iets minder goed dan bij de meeste andere high-end smartphones van het moment. Evengoed ligt de score onder de grens van 3, die we als goed aanhouden. De grijskalibratie kan wel duidelijk beter, want de gemiddelde afwijking bedraagt 5,7. Dat is met het blote oog zichtbaar.

Oorzaak van de licht verhoogde kleurafwijking is in elk geval niet een gebrek aan verzadiging: het scherm behaalt een uitstekende 99,5 procent dekking vergeleken met DCI-P3, het kleurbereik dat het scherm van de Xperia 1 het dichtst benadert.

Kijken we naar de grafieken van de kleurtemperatuur en het gamma, dan wordt duidelijk waardoor de verhoogde grijsafwijking wordt veroorzaakt. Het scherm van de Xperia 1 is standaard te blauw afgesteld, met een kleurtemperatuur van wit van 7788 K, ver boven de gewenste 6500 K. Wit lijkt daardoor nog wat witter, maar met een nauwkeurige kleurweergave heeft het niets van doen. Ook het scherm van de Xperia XZ3 was al op een dergelijke manier afgesteld.

De gemiddelde gammawaarde komt uit op 2,41 en dat houdt het midden tussen het voor DCI-P3-content gebruikelijke gamma van 2,6, en de voor standaard content gewenste 2,2. Kijken we naar de gedetailleerde grafiek van de gammacurve, te vinden in bovenstaande afbeelding, dan blijkt dat het met de gelijkmatigheid van de gammacurve nog wel wat beter kan: de grafiek vertoont behoorlijke afwijkingen.