Intel Core i7 5960X / 5930K / 5820K Haswell-E review: eindelijk 8 cores

DDR4: opmaat naar hogere klokfrequenties

Haswell-E is het eerste CPU-platform dat de overstap maakt naar DDR4-geheugen. Dit nieuwe geheugentype is geoptimaliseerd om op lagere voltages te kunnen werken en om (op termijn) op veel hogere klokfrequenties dan DDR3 te kunnen werken. De eerste officiële DDR4 standaard werkt op 2133 MHz. Nu zijn er natuurlijk ook de nodige 2133 MHz (en snellere) DDR3-geheugenkits, maar bij DDR4 is dit dus het vertrekpunt. Het zou ons niet verbazen als binnen een paar jaar snelheden van boven de 3 GHz standaard zijn.

De hogere klokfrequenties gaan, net als bij de overstap van DDR2 naar DDR3 en DDR naar DDR2, wel gepaard met standaard hogere latencies. Een CAS-latency van 13 kloktikken is gebruikelijk, waar DDR3-2133 modules in de regel werken met CL9, CL10 of CL11. Ofwel: net als bij eerdere transities is DDR4 op dezelfde klokfrequentie langzamer zijn dan DDR3. De winst zit hem er in dat we op termijn op heel hogere klokfrequenties uit kunnen komen.

Een direct voordeel is het lagere voltage en daardoor lagere stroomverbruik bij DDR4. De nieuwe modules werken standaard op 1,2 V, waar 1,5 V gebruikelijk is bij DDR3. Voor een high-end desktop is dat lagere verbruik wellicht niet zo spannend, maar zodra DDR4 ook zijn intrede doet bij normale desktops, laptops en tablets is dat zeker wel het geval. Ook in de server wereld, waar soms honderden geheugenmodules in een server rack geplaatst worden, is een besparing van meer dan een watt per module zonder meer winst.

DDR4 geheugenmodules zijn even lang als DDR3 modules. Ze hebben echter wat meer contactpunten (284 in plaats van 240) en de inkeping halverwege zit op een andere plek. Het is dus onmogelijk om een DDR4-module in een DDR3-slot te steken of andersom.

Waar DDR4 in de eerste periode vermoedelijk dus geen grote invloed zal hebben op prestaties, is die invloed er wel op de prijs. Een 16 GB DDR4-2133 quad-kit koop je op het moment van schrijven vanaf zo'n € 220. Een 16GB DDR3-1866 kit is al verkrijgbaar vanaf zo'n € 150, DDR3-2133 kits zijn ietsje duurder. Het moet gezegd: het initiële prijsverschil tussen DDR3 en DDR4 is een stuk kleiner dan een paar maanden geleden voorspeld werd. Gelukkig maar.

DDR4 (boven) versus DDR3 (onder): meer contactpunten, de inkeping op een ander plek en een afgeronde onderkant die er voor zorgt dat modules eenvoudiger geplaatst kunnen worden.

De DDR4-geheugenmodules waar we voor deze en de X99 moederbordentest mee aan de slag konden: G.Skill Ripjaws 4 DDR4-3000 CL15, Corsair Dominator Platinum DDR4-2800 CL16, Corsair Vengeance LPX DDR4-2800 CL16 en Crucial DDR4-2133.