Workshop: monitor kalibratie in hardware

Inleiding

Wil je alles uit je beeldscherm halen, dan is het zeer aan te raden je scherm te (laten) kalibreren. Als kleurechtheid cruciaal is, is het verstandig een monitor te kiezen waarbij dit in hardware gedaan kan worden. Wat dat inhoudt, zetten we in dit artikel uiteen.

Kalibratie van een beeldscherm zorgt er, simpel gezegd, voor dat de weergegeven kleuren ‘echte’ kleuren zoveel mogelijk benaderen. Wat ‘echt’ is, wordt bepaald door de gebruikte standaard. Die is doorgaans afkomstig van de internationale commissie voor verlichting, beter bekend als de CIE. Deze onafhankelijke organisatie houdt zich bezig met wereldwijde samenwerking en informatie-uitwisseling op het gebied van licht en verlichting, kleuren, zicht en beeldtechnologie. Een van de standaarden die de organisatie beheert en regelmatig vernieuwt is die voor kleurweergave. De meest recente dateert alweer uit 2000; eerdere versies zagen het levenslicht in 1994 en 1976. Een bekende representatie is het CIE diagram, een soort afgeronde driehoek die alle kleuren die zichtbaar zijn voor het menselijk oog omvat.

De CIE 1931 kleurruimte

Binnen dat CIE diagram kunnen diverse kleurruimtes onderscheiden worden, die er een groter of kleiner deel van afdekken. Bekende voorbeelden zijn sRGB en AdobeRGB, maar er zijn er natuurlijk nog vele meer, zoals Rec.709 (vergelijkbaar met sRGB), Rec.2020, P3 en ga zo maar door. Diverse takken in de grafische industrie hebben eigen vereisten en daarmee samenhangende kleurruimtes.

De AdobeRGB kleurruimte afgetekend binnen het CIE diagram

Met bijvoorbeeld een colorimeter kan de kleur die een monitor weergeeft worden vergeleken met de in de CIE-standaard gedefinieerde waardes. Daarbij wordt bijvoorbeeld gekeken naar de kleurmenging (verhouding van rood, groen en blauw), verzadiging, gamma en luminantie. Hoe meer deelaspecten gemeten worden, des te nauwkeuriger kan worden aangegeven in welke mate de weergegeven kleur overeenkomt met of juist afwijkt van wat het zou moeten zijn volgens de CIE-standaard. Het geconstateerde verschil, oftewel de Delta, wordt uitgedrukt met een getal. Hoe lager dat getal is, des te dichter benadert de weergegeven kleur de gewenste. Een vuistregel is dat een afwijking lager dan 3 niet zichtbaar is met het menselijk oog, al gelden voor verschillende toepassingen verschillende normen.