'Retina' van Iiyama: Iiyama ProLite XB2779QQS 5K-monitor review

Kleurweergave

De kleurweergave van monitoren beoordelen we altijd op een aantal verschillende aspecten. Om te beginnen kijken we naar het kleurbereik. Evenals de Apple iMac met Retina 5K-scherm kan de Iiyama XB2779QQS een duidelijk groter kleurbereik dan het gebruikelijke srgb. Normaal gesproken zie je in deze figuur de vergelijking tussen het gemeten kleurbereik en de srgb-standaard. In het geval van een zogenoemde wide gamut-monitor als de XB2779QQS vergelijken we met het kleurbereik dat het scherm het dichtst benadert, in dit geval dci-p3. Zoals je ziet, komt de XB2779QQS zeer dicht in de buurt, waarbij we een dekking van meer dan 99 procent kunnen noteren. Er zijn op dit moment maar weinig schermen die zo'n breed kleurbereik kunnen tonen.

Het bredere kleurbereik heeft tot gevolg dat vooral rood en groen veel verzadigder worden getoond dan op de meeste andere monitoren. Dat verschil is in de dagelijkse praktijk goed zichtbaar voor wie een srgb-monitor gewend is: de kleuren spatten van het scherm. Let wel, een bredere kleurruimte is vooral interessant voor bijvoorbeeld fotografen; luxere camera's bieden namelijk de mogelijkheid foto's vast te leggen in een breder kleurenpalet dan srgb, zodat je een wide gamut-scherm nodig hebt om de foto te kunnen bekijken en bewerken zoals bedoeld. Ook hdr-beeldmateriaal maakt gebruik van een bredere kleurrruimte. Zoals reeds besproken, kan de XB2779QQS echter niet omgaan met hdr-signalen.

Voor normaal gebruik is het vooralsnog meer relevant in hoeverre de monitor de srgb-kleurruimte goed kan weergeven. Naast het meeste videomateriaal, de meeste spellen en websites is vrijwel alle gangbare software op dit moment geoptimaliseerd voor de srgb-kleurruimte. Standaard toont een wide gamut-monitor als de XB2779QQS in veel toepassingen zodoende oververzadigde kleuren. Om die reden zijn dergelijke schermen vaak voorzien van een ingebouwde srgb-modus, waarbij de kleurverzadiging wordt teruggeschroefd voor een nauwkeurige weergave.

De XB2779QQS moet het doen zonder srgb-modus, waardoor het lastiger wordt om de oververzadiging van de kleuren aan te pakken als je prijs stelt op een nauwkeurige weergave. Onmogelijk is het echter niet: je kunt de monitor bijvoorbeeld zelf kalibreren of gebruikmaken van het icc-profiel dat Iiyama voor de XB2779QQS beschikbaar heeft gesteld op zijn website.

Gecorrigeerde weergave (rechts) en normale weergave (links). Let wel: dit beeld is bedoeld om de vergelijking te schetsen, je kunt aan deze weergave niet zien hoe verzadigd de kleuren van het scherm werkelijk zijn.

Zoals je aan de bovenstaande vergelijking ziet, doet het icc-profiel inderdaad wat het moet doen: de groene cover van het Hardware.Info magazine aan de rechterkant is een stuk minder verzadigd. De afbeelding laat ook meteen een nadeel zien van de softwarematige correctie: sommige applicaties houden zich niet aan de instelling in het OS. We hebben deze vergelijking kunnen maken door dezelfde pagina simpelweg in Firefox en Edge naast elkaar te openen. De eerste browser houdt rekening met het ingestelde kleurprofiel, terwijl Edge je alsnog oververzadigde kleuren laat zien. We kunnen gezien de lage prijs begrijpen dat Iiyama geen srgb-modus heeft toegevoegd; voor wie een nauwkeurige kleurweergave prefereert, is het echter niet zo handig.

Kleurtemperatuur, kleur- en grijswaardenafwijking

De kleurtemperatuur van de XB2779QQS komt aardig dicht in de buurt van de gewenste 6500 K, waar een aantal andere monitoren in de grafiek een ietwat te kille of juist net te warme kleurweergave bieden.

We meten de kleur- en grijswaardenafwijking op basis van de CIE2000 norm en nemen ook de standaarddeviatie mee. Simpel gezegd geeft die je een indicatie van de mate waarin de deelmetingen waarop de gemiddelde afwijkingen gebaseerd zijn, afwijken van die gemiddelde meting. Daarnaast zijn de gemiddeldes nu gebaseerd op een aanzienlijk groter aantal deelmetingen. Die vind je in schermafdrukken bij elk getest product. Daar vind je ook de zogenaamde saturation sweeps, die laten zien in welke mate de hoofd- en steunkleuren, dus RGB en CMY, afwijken van de gewenste waardes in een continuüm. 

We meten de kleurafwijking standaard in vergelijking met de kleurruimte die de monitor het dichtst benadert. In het geval van de XB2779QQS is dat dci-p3. Wellicht ten overvloede: houd er rekening mee dat die kleurruimte anders is dan de srgb-kleurruimte die we meestal gebruiken als referentie, en die voor veel toepassingen nog altijd wordt toegepast. Versus dci-p3 is de kleurafwijking van de XB2779QQS in elk geval uitstekend: we meten een gemiddelde kleurafwijking van minder dan 2 delta E. Ook de afwijking op de uitgebreidere Color checker-test blijft onder de 3, en is daarmee in praktijk niet zichtbaar.

De gemiddelde grijsafwijking is met 3,81 delta E wel een stukje aan de hoge kant. Er zit aardig wat variatie in de deelmetingen, zoals te zien aan de redelijk hoge standaardafwijking.

Gamma 

De gemiddelde gammawaarde is met 2,11 iets te laag ten opzichte van de gewenste waarde van 2,2. Kijken we naar de gammacurve, dan valt op dat die niet helemaal netjes verloopt. Vooral rond 95 procent helderheid zit een grote afwijking, waarbij groen een ander pad volgt dan rood en blauw. Over het algemeen loopt de helderheid van groen wat te traag op, wat in heldere beelddelen leidt tot een lichte rood-blauwe kleurzweem.