Dell Ultrasharp UP3218K review: Blik in de toekomst met 33 megapixel

8K: de praktijk

Met maar liefst 7680 x 4320 pixels leert een snelle rekensom dat de Ultrasharp UP3218K ruim 33 miljoen beeldpunten telt. Dat is logischerwijs precies viermaal zoveel als een 4K-scherm, en zestien keer zoveel als de gangbare Full HD-monitor. Ten opzichte van de recent besproken 5K-monitor met 5120 x 2880 pixels, heeft de UP3218K meer dan dubbel zoveel beeldpunten.

De 33 megapixels van de UP3218K zijn uitgespreid over een niet geringe beelddiagonaal van 31,5 inch. Niettemin is de beeldscherpte nog steeds zeer hoog, omdat er zoveel beeldpunten zijn. Het aantal pixels per inch, een maat voor de pixeldichtheid, bedraagt bij de UP3218K ongeveer 280. Ter vergelijking: een normale computermonitor heeft zo'n 96 pixels per inch, een op zich al zeer scherpe 24 inch 4K-monitor toont 185 ppi. Dat is nog steeds veel minder dan deze monitor, die qua ppi meer wegheeft van een tablet: de Apple iPad (9,7") heeft bijvoorbeeld een scherm met 264 ppi.

Eerder al kon je de UP3218K voorbij zien komen in Hardware.Info TV. Voor die aflevering hadden we het display op 100 procent schaling ingesteld, de manier waarop je een 'normaal' beeldscherm zou gebruiken. Dat levert op dit apparaat een volstrekt onwerkbare weergave op. De hoeveelheid werkruimte is enorm, maar pictogrammen, tekst en interface-elementen zijn zo priegelig, dat je op normale werkafstand een loep nodig hebt om nog iets te kunnen lezen.

De UP3218K op 100 procent schaling.

Gelukkig wordt een pixeldichtheid van meer dan 96 ppi, de standaard die Microsoft vanouds hanteert, voor computerbeeldschermen steeds gebruikelijker. Zodoende heeft Windows, net als andere moderne besturingssystemen en software, de mogelijkheid het beeld op te schalen. Die functie wordt bij schermen als de UP3218K automatisch geactiveerd. Op basis van de gegevens van het scherm besluit Windows standaard tot 300 procent schaling, waarbij de interface even groot wordt getoond als op een wqhd-scherm.

Ben je op dit moment een 4K-scherm gewend, dan zou je ook 200 procent schaling kunnen overwegen. Je hebt dan per slot van rekening precies dezelfde hoeveelheid werkruimte. Voor beide instellingen geldt, dat mits de gebruikte software schaling goed ondersteunt, de weergave alsnog veel mooier is dan op een wqhd- of 4K-equivalent. Tekst wordt fraai afgerond, lijnen ogen veel vloeiender, en de hoeveelheid detail in foto's en afbeeldingen is onvergelijkbaar. Vooral voor fotobewerkers en grafisch ontwerpers is een product als dit een uitkomst.

Waar app-ontwikkelaars voor een besturingssysteem als MacOS al wat langer rekening moeten houden met schaling, is de ondersteuning voor hi-dpi-schermen op Windows nieuwer. We zien daardoor in de praktijk nog altijd programma's langskomen die niet goed schalen, met een onscherpe of anderszins lelijke weergave tot gevolg. De tekst en interface-elementen van het programma worden niet in de eerste plaats op een hogere resolutie gerenderd, zoals zou moeten, maar achteraf opgeschaald. Net als bij een foto die je uitvergroot, leidt die werkwijze niet tot meer detail, al is de weergave tenminste werkbaar groot genoeg.

Twee kabels en recente videokaart vereist

Zoals besproken, grossiert de UP3218K zeker voor een scherm van dit bedrag bepaald niet in aansluitingen. Tweemaal displayport 1.4, daar moet je het mee doen. Het gebrek aan aansluitingen heeft een goede reden: andere connectors als hdmi 2.0 en usb-c bieden volstrekt onvoldoende bandbreedte om 8K-beelden aan te leveren. Hoewel het scherm beschikt over de recentste displayport-revisie, is één dp-kabel ook niet genoeg, tenminste niet op de gewenste 60 Hz-verversingsfrequentie. Je moet daarom twee kabels aansluiten om het scherm goed te kunnen gebruiken.

Voor aanschaf kun je maar beter even nagaan, of je systeem geschikt is voor het uitsturen van 7680 bij 4320 pixels. Je hebt minstens een videokaart nodig met twee displayport 1.4-aansluitingen, wat in de praktijk betekent dat je minstens een Nvidia-kaart uit de 900-serie of nieuwer of een AMD-kaart uit de RX 400-serie of nieuwer nodig hebt. Geïntegreerde graphics zijn in ieder geval niet geschikt, ook al omdat je volgens Dell het best een redelijk krachtige kaart kunt gebruiken. De fabrikant raadt minimaal een RX 480, GTX 1070 of Quadro P5000 aan.

Heb je geen desktop maar een laptop, dan kun je beter een ander scherm kopen dan de UP3218K. Je krijgt het apparaat hoogstwaarschijnlijk niet aan de praat op zijn native resolutie. De enige uitzondering vormt een laptop die over een displayport 1.4-connector beschikt. Slechts enkele van de nieuwste laptops, waaronder de nieuwe Razer Blade 15, hebben die interface. In dat geval sluit je de UP3218K aan via één displayport-kabel. Op die manier zie je wel de volledige 8K-resolutie, maar dan op de halve refreshrate van 30 Hz. Dat werkt zelfs al voor normale werkzaamheden niet prettig, reden dat je dus maar beter een desktop-pc met twee connectors gebruikt.

Plug and play?

Net zoals bij de 5K-monitor is het aansluiten van de UP3218K verder niet moeilijk als je hardware aan de vereisten voldoet: het was voor ons een kwestie van het inpluggen van de benodigde kabels op de monitor en onze test-pc, om het scherm direct uit de doos op de native resolutie en gewenste 60 Hz verversingsfrequentie te kunnen gebruiken.

Je moet de UP3218K aansluiten via twee kabels om hem op volledige resolutie en refreshrate te kunnen aansturen. Beeld uit de handleiding.

De UP3218K maakt net als de vroege 4K-schermen, uit de tijd dat één displayport-kabel niet voldoende was voor het doorsturen van de 4K-resolutie, gebruik van de tiled display-functie van de displayport-standaard. Je systeem 'ziet' de monitor eigenlijk als twee naast elkaar geplaatste schermen van 3840 x 4320 pixels. In het dagelijks gebruik vielen gelukkig geen vreemde problemen op als een 'naad' tussen de twee schermdelen - iets wat wel gebeurde toen we de Iiyama 5K-monitor op die manier probeerden te gebruiken. Dat komt waarschijnlijk mede doordat de GTX 1070, waarmee we de UP3218K hebben getest, snel genoeg is om de synchronisatie tussen de twee schermdelen in stand te houden.

Je merkt de virtuele 'rand' in het midden alleen op doordat in Windows een gemaximaliseerd venster bijvoorbeeld maar de helft van het display inneemt. Dat is eenvoudig op te lossen door het installeren van de Dell Display Manager-software. Met het programma kun je niet alleen het schermmenu bedienen, maar ook je vensters automatisch indelen in een zelfgekozen raster, op een manier die uitgebreider is dan wat Windows 10 standaard al aanbiedt - en het nadeel van de verschillende virtuele schermdelen niet heeft. Dat is zeker een uitkomst voor een scherm als de UP3218K, dat zich bij uitstek leent voor multitasking met meerdere vensters.