Dell Ultrasharp UP3218K review: Blik in de toekomst met 33 megapixel

Kleurweergave

De Dell UP3218K is met zijn zeer hoge resolutie bij uitstek geschikt voor activiteiten als foto- en beeldbewerking. Gelukkig is Dell niet vergeten om het kleurbereik van de monitor aan te passen op het beoogde gebruiksdoel. Zoals onderstaand diagram aangeeft, is het gamut duidelijk breder dan het voor normale beeldschermen nog altijd gebruikelijke sRGB. In het diagram wordt het native kleurbereik van de UP3218K vergeleken met AdobeRGB, een grotere kleurruimte veelgebruikt onder fotografen en professionele beeldbewerkers.

Zoals gebruikelijk worden kleuren in de AdobeRGB-kleurruimte aangegeven met vakjes, terwijl de bolletjes aangeven waar de kleurpunten bij de UP3218K liggen. Blauw en groen liggen ongeveer precies op de punten waar ze bij AdobeRGB horen, met in groen een klein beetje oververzadiging. Rood, daarentegen, ligt duidelijk op een ander punt dan volgens AdobeRGB, en wordt standaard met een stuk meer verzadiging getoond. Net als bij de onlangs besproken Asus PA32UC-K vormt het standaard kleurbereik van de UP3218K een soort midden tussen AdobeRGB en DCI-P3, een kleurruimte die voor hdr-filmmateriaal op dit moment de officieuze standaard vormt.

In het menu van de Dell UP3218K kun je kiezen uit enkele voorgedefinieerde kleurmodi. Vreemd voor een scherm als de UP3218K is dat de instellingen voor het wijzigen van het kleurbereik verstopt zitten in een submenu, waar voor professionals oninteressante modi als 'Movie' en 'Game' prominenter aanwezig zijn. Heb je het 'Color Space'-submenu eenmaal bereikt, dan kun je kiezen uit de opties AdobeRGB, sRGB, DCI-P3, REC.709 en twee 'CAL'-modi, waarover zo direct meer.

Het menu voor het instellen van de kleurweergave. Beeld afkomstig uit de handleiding.

Dell belooft dat de UP3218K honderd procent van AdobeRGB (en logischerwijs ook sRGB) kan weergeven. In de standaardmodus is dat inderdaad het geval. Zet je het scherm in de fabrieksaf gekalibreerde modi 'AdobeRGB' en 'sRGB', dan wordt de kleurverzadiging in beide gevallen net iets te ver teruggedraaid. We meten in die modi respectievelijk 98,7 en 98,4 procent van het gelijknamige kleurbereik. Voor DCI-P3 belooft Dell sowieso niet meer dan 98 procent dekking. Het groene kleurpunt van DCI-P3 ligt immers buiten het native kleurbereik van de monitor, net als bij de PA32UC-K het geval was.

De twee 'CAL'-modi zijn bedoeld voor het opslaan van kalibratie-instellingen. De UP3218K is geschikt voor hardwarematige kalibratie, een feature die we vaker tegenkomen op professionele beeldschermen. Op die manier kunnen kleuren nauwkeuriger worden afgesteld dan met behulp van softwarematige kalibratie (waarbij het uitgangssignaal van de videokaart wordt aangepast). Bovendien worden de instellingen opgeslagen in de monitor zelf, zodat je op alle aangesloten apparaten dezelfde nauwkeurige weergave ervaart. Om de monitor op deze wijze te kalibreren, moet je de 'Dell Ultrasharp Color Calibration Solution'-software installeren en een X-Rite i1Display Pro colorimeter aanschaffen - hetzelfde meetapparaat dat wij ook gebruiken voor onze tests.

Kleurtemperatuur en kleurafwijking

Bij onze beschouwing van de kleurafstelling beginnen we bij de kleurtemperatuur van wit. In de standaardinstelling komt die uit op 6.640 K, weinig hoger dan de streefwaarde van 6.500 K en daarmee een goede score. In de voorgekalibreerde sRGB-modus bedraagt de kleurtemperatuur 6.741 K, terwijl de AdobeRGB-stand een kleurtemperatuur van 6.803 K noteert. We hebben het weleens beter gezien, maar slecht zijn die resultaten ook zeker niet.

We meten de kleur- en grijswaardenafwijking op basis van de CIE2000 norm en nemen ook de standaarddeviatie mee. Simpel gezegd geeft die je een indicatie van de mate waarin de deelmetingen waarop de gemiddelde afwijkingen gebaseerd zijn, afwijken van die gemiddelde meting. Daarnaast zijn de gemiddeldes nu gebaseerd op een aanzienlijk groter aantal deelmetingen. Die vind je in schermafdrukken bij elk getest product. Daar vind je ook de zogenaamde saturation sweeps, die laten zien in welke mate de hoofd- en steunkleuren, dus RGB en CMY, afwijken van de gewenste waardes in een continuüm. 

De resultaten in de standaardmodus zijn een beetje schrikken. Toegegeven, we vergelijken de UP3218K hier onder andere met een reeks professionele beeldschermen met bijbehorend goede afstelling, maar in dat testveld vallen de afwijkingen hoog uit. Gelukkig is de standaardmodus in de praktijk niet zo relevant: je zult het scherm in de fabrieksaf gekalibreerde modi gebruiken, of hem zelf kalibreren. Verklaring voor de tegenvallende resultaten in standaardmodus is dat het standaard kleurbereik van de UP3218K zoals gezegd een compromis vormt tussen AdobeRGB en DCI-P3. Gaan we de monitor vervolgens vergelijken met één van beide standaarden (in geval van de UP3218K AdobeRGB), dan zijn de resulterende afwijkingen dus hoger dan monitoren die van zichzelf al één standaard dicht benaderen, maar daardoor weer minder geschikt zijn voor het andere gamut.

Dell belooft voor zowel de fabrieksaf gekalibreerde sRGB- als Adobe-RGB-standen een gemiddelde kleurafwijking onder de grens van 2 deltaE. Kijken we allereerst naar de sRGB-stand, dan blijkt dat inderdaad te kloppen. We noteren een gemiddelde kleurafwijking van 1,73 dE 2000; de standaarddeviatie in de lastige Color Checker-test bedraagt 1,31. In dit testveld zijn die scores niet meer dan gemiddeld. Aan de andere kant: een dergelijk lage kleurafwijking is in praktijk nog steeds niet of nauwelijks zichtbaar met het blote oog. Behalve cyaan blijven alle deelmetingen in de Color Checker-test ruimschoots onder de zichtbare grens van 3.

In de AdobeRGB-stand zien we hetzelfde beeld. De gemiddelde kleurafwijking is zoals beloofd lager dan 2 deltaE, maar lang niet de laagste van de beperkte selectie aan geteste beeldschermen die ook een AdobeRGB-stand heeft. Opnieuw zit het scherm er vooral met cyaan en blauwgrijs net een beetje naast, al blijft de kleurafwijking van die kleuren ook hier onder de grens van 3.

Grijsafwijking, gamma

De kleurafstelling van de UP3218K was in diverse modi prima, zij het niet uitmuntend. Helaas kan het scherm op het vlak van de grijsafstelling minder overtuigen. Om te beginnen met de standaardmodus: we meten een gemiddelde grijsafwijking van 6,54 dE en dat is duidelijk zichtbaar. Ook de standaardafwijking is hoog.

We zien in het helderste deel van de gammacurve een vreemde knik. Rood en blauw zijn steeds dominanter aanwezig naar mate de helderheid toeneemt, waardoor lichte beelddelen een paarse tint krijgen. De gemiddelde gammawaarde is met 1,81 echt veel te laag. Doordat grijstinten te helder worden getoond, maakt het beeld een slappe, 'uitgewassen' indruk.

In de sRGB- en AdobeRGB-modi zien we weer, dat de afstelling een stuk beter geslaagd is dan in de standaardmodus. Niettemin levert een gemiddelde grijsafwijking van 2,93 dE in het professionele segment bepaald geen podiumplaats op. De standaardafwijking is weer aan de hoge kant.

De gammacurve heeft in de sRGB-modus nog steeds de vreemde vorm die hij in de standaardmodus ook al had. De oververtegenwoordiging van rood en blauw is nog steeds aanwezig, maar nu in mindere mate. Gemiddelde is het gamma wel een stuk beter ingeregeld: de gemeten waarde benadert nu veel dichter de 2,2 die we aanhouden als streefwaarde.

De resultaten van de AdobeRGB-modus zijn een herhaling van zetten. Opnieuw zien we een in vergelijk matig gemiddelde, gecombineerd met een relatief hoge standaardafwijking.

De gammacurve verloopt in de AdobeRGB-modus het minst afwijkend van de drie geteste modi. Het gemiddelde van 2,09 is ongeveer gelijk aan dat in de sRGB-modus. Een afwijking van 0,11 van de gewenste 2,2 is niet echt slecht, maar in dit segment zijn er schermen die het beter doen.