Acer Predator X27 review: bovenaan de voedselketen dankzij prachtige HDR

G-sync HDR in de praktijk

Zoals we in de review van de Asus PG27UQ al hebben besproken, zitten er vooralsnog wat meer haken en ogen aan het gebruik van een G-sync HDR-beeldscherm dan een normaal exemplaar. Uiteraard heb je een Nvidia-videokaart nodig om optimaal van dit scherm gebruik te kunnen maken. Acer raadt zelf minimaal een GTX 1070 aan, maar wij hebben het scherm uitgeprobeerd met een GTX 1060. Ook met die midrange-kaart werkt het scherm gewoon naar behoren. Omdat het G-sync bereik loopt van 24-144 Hz, krijg je in combinatie met de GTX 1060 ook in recente games een min of meer speelbare ervaring in 4K, al wordt de maximale refreshrate uiteraard bij lange na niet behaald, tenzij je flink snoeit in de instellingen en wat betreft resolutie alsnog een stap terug doet.

Local dimming, quantum dots en een supersnelle scalerchip

De Predator X27 heeft veel van zijn bijzondere eigenschappen te danken aan de fijnmazig werkende local dimming backlight, die het mogelijk maakt om felle lichtbronnen gelijktijdig weer te geven met duistere schaduwen. De lampjes produceren bovendien heel veel licht, zodat een piekhelderheid van meer dan 1000 nits mogelijk wordt. Zoals we op de pagina 'Helderheid en contrast' zien, meten we zelfs een maximale helderheid van wit van bijna 1300 cd/m². Daarbij zit tussen backlight en paneel nog een filmlaag met daarin quantum dots. De piepkleine deeltjes reflecteren licht met een bepaalde golflengte, wat in praktijk een breder kleurbereik oplevert. Hoe dat er in praktijk uitziet, lees je uiteraard op de pagina 'Kleurweergave'.

Vóór de bijzondere backlight en het quantum dot filter zit het 4K ahva-paneel met typenummer 'M270QAN02.2'. AUO's 'advanced hyper viewing angle'-naamgeving lijkt een beetje op die van 'vertical alignment'-panelen (va), maar de techniek heeft feitelijk veel weg van ips. Nvidia vertelde ons eerder dat deze schermen een ips-paneel hebben vanwege de brede inkijkhoeken. Een punt van zorg is echter wel het beperkte native contrast van het paneel. Daardoor heb je sneller last van halo's, een zichtbaar lichter vak op een plaats waar een klein, licht gedeelte voor een donkere achtergrond staat. Het ips-paneel kan het licht van een fel brandende zone immers niet zo effectief blokkeren, waardoor de zwartwaarde in dat gebied behoorlijk oploopt - bij dit scherm tot meer dan 1,4 cd/m² bij een voluit brandende zone, iets wat je met de beste wil van de wereld geen 'zwart' meer kan noemen.

Kijken we met een local dimming testvideo, dan zien we bijvoorbeeld een halo rond fel uitgelichte vormen op een zwarte ondergrond. Ook in een game als Far Cry of het in het filmpje hierboven getoonde Final Fantasy XV zien we achter felwitte beelddelen led-licht uitstralen. Toegegeven: in de meeste gevallen is local dimming behoorlijk effectief om het contrast te verhogen, maar als je weet waar je op moet letten, is het zeker in dit soort gevallen niet moeilijk om de 'truc' te doorzien. Hoe helderder je het scherm afstelt, hoe meer zichtbaar de halo-effecten. Halo's worden ook duidelijker zichtbaar, wanneer je onder een hoek in het beeld kijkt. Dat is ook de reden dat we het bovenstaande filmpje onder een hoek hebben genomen, zodat je goed ziet hoe snel de backlight reageert.

Zeker wanneer je in het menu kiest voor de snelst mogelijke 'Backlight Response'-instelling, reageert het backlight bijzonder snel op wisselingen in de beeldinhoud. Dat zie je ook al terug op het bovenstaande filmpje. Wanneer we de camera in Final Fantasy XV laten pannen, zie je geen storende na-ijlende 'streep' van langzaam uitdovende backlight-zones. We zagen een dergelijk effect wel terug op de eerder dit jaar besproken Asus PA32UC-K, de eerste hdr-monitor met echte local dimming. Het is goed om te zien dat de Predator X27 en RoG Swift PG27UQ wel snel genoeg zijn.

Volgens Nvidia heeft het scherm zijn snel reagerende backlight te danken aan een nieuwe scalerchip. De website PC Perspective haalde de concurrerende PG27UQ onlangs uit elkaar, zoals gezegd voorzien van dezelfde scaler, waardoor we meer weten over de hardware die erachter zit. Zoals de fabrikant ons al eerder vertelde, gaat het nog steeds om een dure fpga in plaats van een custom asic, die goedkoper kan zijn doordat hij voor een specifiek doel is ontworpen. Naast de Intel Altera Arria 10 GX 480-fpga, een chip die voor consumenten per stuk meer dan 2000 euro kost, vond PC Perspective ook nog 3 GB aan ddr4-2400 op de printplaat achter het scherm. De hoge prijs van de eerste G-sync hdr-monitoren laat zich daarmee voor een deel verklaren: het is logisch om aan te nemen dat de module zelfs in grotere volumes honderden euro's aan de kostprijs van het scherm toevoegt.

Chroma subsampling

De scaler mag nog zo snel zijn, de displayport 1.4 verbinding naar het scherm is dat niet - of althans, niet snel genoeg om 10-bits 3840x2160-signalen met 144 Hz weer te geven. Nvidia heeft ervoor gekozen de kleurinformatie in het signaal te comprimeren. Het scherm gebruikt in dat geval de YUV422-codering, wat inhoudt dat de kleurinformatie (het UV-deel) gedeeld wordt voor twee aangrenzende pixels. Bij volledige YUV444-codering heeft elke pixel zijn eigen helderheid- en kleurinformatie. Door dit te delen voor twee pixels neemt de vereiste bandbreedte fors af, en in films en games levert het geen of amper zichtbare achteruitgang in de beeldkwaliteit op. Een nog sterkere variant van deze vorm van kleurcompressie is standaard op Blu-ray discs. Deze zogenaamde chroma subsampling is echter goed zichtbaar bij weergave van tekst en programma's op de desktop: fijne details en relatief harde kleurovergangen (zoals zwart-op-wit tekst) zien er 'vaag' uit door de ontbrekende kleurinformatie, al varieert dat per tekst/achtergrondkleur combinatie.

Als we kijken naar het signaal in hdr-modus, is dat inderdaad ook volgens het scherm zelf een YUV422-codering. Als je hieraan wilt ontkomen, moet je de verversingsfrequentie op 120 Hz instellen - het scherm schakelt dan namelijk terug naar 8 bits per pixel in plaats van 10 bits. Dat is raar, want de kleurdiepte heeft in principe niets te maken met de verversingsfrequentie. Het lijkt erop dat de G-sync scaler in het scherm het 144 Hz signaal van de Nvidia videokaart opvat als een seintje 'ok, alle remmen los'. Wil je 10-bits weergave bij 120 Hz, dan moet je handmatig instellingen gaan aanpassen en de Windows hdr-instellingen omzeilen. Dat is een gedoe waar je in de praktijk niet mee aan de slag zal gaan. Even opmerkelijk: er zijn nog een paar verversingsfrequentie presets op 3840x2160, die ook hun effect hebben op de kleurweergave. Hieronder hebben we de mogelijkheden (afgezien van 30 en 60 Hz, want die ga je toch niet gebruiken) maar even in tabelvorm gezet.

Niet alleen de manier van instellen is opmerkelijk, ook de keuze voor YUV422-compressie zelf is dat: displayport 1.4 heeft als enige grote verschil boven displayport 1.3 dat het in de vorm van display stream compression (dsc) een mogelijkheid biedt om het signaal verliesvrij te comprimeren. Vermoedelijk lukte het niet om deze relatief nieuwe techniek tijdig te implementeren, of wellicht was deze niet toereikend voor het beoogde doel. Hoe dan ook betekent het dat je bij weergave van de desktop in 144 Hz hdr beter kan uitzetten: de subsampling is storender zichtbaar in wide gamut hdr dan in sdr, al is hij in beide aanwezig, en/of de verversingsfrequentie terugschroeven. Dat is enig gedoe, maar wel vereist als je last hebt van de subsampling (tekst)artefacten: Windows gaat sinds de laatste update wel wat beter om met de ingebouwde hdr-modus, maar aan de chroma subsampling kan het uiteraard niets doen.