PC geluid in 2007: zes geluidskaarten getest

Einde van DirectSound3D

Een van de beslissingen die Microsoft heeft gemaakt voor haar nieuwste besturingssysteem is de bulk van het verwerken van geluid uit de kernel te halen. Niet alleen lag dit in de lijn van het streven de stabiliteit en veiligheid van het besturingssysteem te verbeteren door de toegang tot de kernel voor derden zoveel mogelijk te beperken, maar ook bemoeilijkt deze maatregel het kopiëren van zogenaamde ‘premium content' aanzienlijk. Belangrijk voor acceptatie van de PC als afspeelmedium van hoogwaardige formats als DVD Audio, HD DVD en Blu-Ray. Voor gamers en bezitters van geluidskaarten met een eigen DSP is dit een tegenvaller. Sfeerverhogende elementen zoals A3D, EAX en EAX HD werken vaak opeens niet meer in bestaande spellen of alleen in zeer beperkte vorm via emulatie door Vista's audiosysteem (zie kader). Prestatieverbetering door hardwareversnelling van geluid is niet meer mogelijk. DirectSound3D, het onderdeel van DirectX verantwoordelijk voor directe toegang tot de geluidskaart, is de weg ontzegd en functioneert feitelijk niet meer ‘direct'. De meeste spellen zetten de optie voor 3D audio en hardware versneld geluid domweg uit wanneer ze hiervoor geen hardware detecteren en dat zullen ze niet doen onder Windows Vista. Gezien honderden games gebruik maken van deze functies, is dit een bittere pil voor gamers die overstappen naar het nieuwe besturingssysteem. Voor DirectX 10 heeft Microsoft een vervanging van DirectSound bedacht in de vorm van Xact, dezelfde API die ook voor de ontwikkeling van Xbox-games wordt gebruikt. Ook deze heeft geen directe toegang tot de hardware, het lijkt erop dat Microsoft omwille van portabiliteit en stabiliteit de afhandeling van audio zoveel mogelijk in software wil laten plaatsvinden.

Niet alleen voor gamers, ook voor Creative, de enig overgebleven fabrikant van geluidskaarten met een eigen DSP, zal de aankondiging van Microsoft even slikken zijn geweest. Deze producent is niet bij de pakken neer gaan zitten, maar met een aantal interessante initiatieven gekomen om gamers toch te voorzien van de realistische geluidsbeleving waaraan ze in de afgelopen jaren gewend zijn geraakt. Hoewel DirectSound geen directe toegang tot de hardware meer heeft, is die er wel voor OpenAL, ofwel de Open Audio Library - vergelijkbaar met OpenGL, de Graphics Library. Deze API is oorspronkelijk in het leven geroepen door open source ontwikkelaar Loki, maar na diens faillissement opgepakt door Creative en doorontwikkeld als alternatief voor DirectSound3D. OpenAL werkt samen met alle versies van EAX, net als DirectSound3D. Een groot aantal engines en games, waaronder Unreal 3 en Doom 3, maakt gebruik van de OpenAL API. Niet toevallig heeft Creative uitgebreide ondersteuning voor OpenAL in zowel de driver als in de X-Fi geluidskaarten zelf ingebouwd. Alle games die gebruik maken van OpenAL zouden onder Vista net zo goed moeten werken als onder Windows XP, inclusief hardware-acceleratie.

Hoe zit het echter met alle games die geen gebruik maken van OpenAL, maar van DirectSound? Eigenaren van een X-Fi geluidskaart kunnen de toekomst wellicht met enig vertrouwen tegemoet zien: Creative heeft een stukje software ontwikkeld onder de naam ALchemy, dat DirectSound en EAX commando's ondervangt en omzet naar OpenAL instructies - die direct doorgestuurd kunnen worden naar de X-Fi geluidskaart. Ook voor de Audigy-serie geluidskaarten is sinds begin mei 2007 een versie van ALchemy in ontwikkeling.

ALchemy vertaalt DirectSound naar OpenAL.

Om te zien wat de stand van zaken op audiogebied op dit moment is, hebben we een aantal actuele geluidskaarten getest. Allereerst hebben we deze onder Windows XP Professional beoordeeld op geluidskwaliteit met behulp van Rightmark Audio Analyser 6.0, vervolgens op realistische 3D positionering met Rightmark 3D Sound 2.3. Vervolgens hebben we gekeken naar hoe effectief ze zijn op dit vlak in de praktijk, aan de hand van tests met de games F.E.A.R., S.TA.L.K.E.R. en Halo. Dit hebben we onder zowel Windows XP, als onder Windows Vista Home Ultimate gedaan, waarbij we uiteraard ook letten op de framerates. Ter vergelijking testten ook we een Analog Devices Soundmax AD1988D onboard oplossing.