Samsung S27A850 monitor review

Kleurbereik

Dit onderdeel gaf enige hoofdbrekens, de gebruikte meetinstrumenten voor het testen gaven namelijk resultaten die teveel van elkaar verschilde om de verschillen te kunnen negeren.

De S27A850D is getest met het Microvision SS220 beeldscherm testsysteem en met de X-Rite i1Pro in combinatie met ChromaPure Professional. Het Microvision SS220 systeem heeft de betere specificaties, maar is alweer ruim 10 jaar oud. De i1Pro zit gemiddeld wat witpunt betreft een stuk dichter bij de door Samsung opgegeven specificaties, terwijl beide meters bij de metingen van het kleurbereik stuivertje wisselen en ombeuren de opgegeven specs beter benaderen. Voor de volledigheid hebben we het scherm ook nagemeten met een Eye One Diplay Pro Colorimeter, die qua witpunt juist weer in de buurt van de SS220 uitkwam.

Er zijn twee mogelijke redenen voor deze verschillen. Naast verschillen qua kalibratie is het mogelijk dat één van de twee niet goed om kan gaan met het zeer verzadigde rood van de S27A850D, dat is namelijk bijna monochroom 610 nm. Daarnaast is ook het blauw erg verzadigd, dat is niet ver verwijderd van monochroom 462 nm. Spectraalfotometers zouden daar eigenlijk geen last van moeten hebben, maar het zou kunnen.

In het diagram hieronder staan het kleurbereik en witpunt geplot zoals door Samsung wordt opgegeven in de datasheet van het paneel en ook zoals het is gemeten met de Microvision SS220 en X-Rite i1Pro.

Het diagram zelf is het CIE 1931 xy chromaticiteitsdiagram. Het tongvormige gekleurde vlak is een visuele representatie van wat de gemiddelde mens aan kleuren kan zien. Het wordt gebruikt voor het definiëren van RGB-kleurruimtes en het definiëren van het kleurbereik van beeldschermen. De meeste colorimeters en spectraalfotometers voor beeldschermen geven ook CIE 1931 x en y-coördinaten als ruwe output voor het specificeren van de chromaticiteit. Spectraalfotometers voor chemische toepassingen gebruiken daar gewoon de golflengtes voor.

In de afbeelding hieronder is hetzelfde nog eens weergegeven, maar dan in het CIE 1976 u’v’ chromaticiteitsdiagram. Dat is een alternatief voor het CIE 1931 xy chromaticiteitsdiagram, gebaseerd op nieuwere metingen.

In de afbeelding hieronder wordt de kleurverzadiging van de primaire en secundaire kleuren weergegeven van de S27A850D, zoals gemeten door de i1Pro, en van de sRGB-kleurruimte. De rondjes zijn de waarden van het scherm, de vierkantjes de waarden van de sRGB-kleurruimte.

Dit is getest voor 25%, 50%, 75% en 100% kleurverzadiging. De waarden voor 25% kleurverzadiging staan het dichtst bij wit. De kleurverzadiging neemt toe richting de randen van het gekleurde vlak. De buitenste vierkantjes en rondjes zijn dus de primaire en secundaire kleuren, met een kleurverzadiging van 100%.

Het is duidelijk te zien dat het kleurbereik van de S27A850D aan alle kanten de sRGB-kleurruimte voorbij gaat. Dat is aan één kant een voordeel, want dat betekent dat alle kleuren uit de sRGB-kleurruimte weergegeven kunnen worden. Bij het weergeven van foto’s die in de sRGB-kleurruimte zijn geschoten zullen er dan geen kleuren zijn die ontbreken in de weergave omdat het scherm het niet aan kan.

Aan de andere kant is het ook een nadeel. Alle gangbare besturingssystemen gaan standaard uit van een monitor met een kleurbereik dat gelijk is aan de sRGB-kleurruimte. Voor verreweg de meeste monitoren klopt dat ook ongeveer. Zolang er geen kleurkritisch werk op de monitor wordt verricht is het niet noodzakelijk om de monitor te kalibreren. Hobbymatig wat foto’s bewerken is dan over het algemeen geen probleem.

Bij de S27A850D is dat een ander verhaal. De S27A850D is geen wide color gamut monitor, maar dat komt alleen maar doordat groen niet veel verzadigder is dan het groen van de sRGB-kleurruimte. Voor een monitor die 98% Adobe RGB haalt is het niet noodzakelijk dat rood en blauw erg verzadigd zijn, het rood en blauw van Adobe RGB zijn namelijk exact hetzelfde als van sRGB. Maar laat het nou net zo zijn dat op de S27A850D rood en blauw juist erg verzadigd zijn en bij rood kan je dat ook nog eens erg goed zien. Daardoor is het min of meer noodzakelijk om de monitor te kalibreren voor alle werkzaamheden waarbij kleur ook maar enigszins van belang is.

Dat het rood en blauw een stuk verzadigder zijn op de S27A850D dan in de sRGB-kleurruimte, is te zien op de onderstaande afbeeldingen. Vooral in het CIE 1976 u’v’ chromaticiteitsdiagram is het goed zichtbaar.

De noodzaak om te kalibreren is toch wel een redelijk groot nadeel, want dat betekent dat je een colorimeter of spectraalfotometer nodig hebt. Om het goed te doen zou je dan voor de spectraalfotometer moeten gaan, want vrijwel alle gangbare consumenten / semiprofessionele colorimeters kunnen niet goed omgaan met het zeer verzadigde rood van de S27A850D.

Nou zou dat niet zo erg zijn als de doelgroep van de monitor vooral de grafische markt zou zijn, want daar is dergelijke apparatuur vaak toch al aanwezig. Maar Samsung lijkt met deze monitor vooral te mikken op de standaard zakelijke wereld. Samsung noemt onder andere de professionele dienstverlening, de financiële wereld, hoger onderwijs, ziekenhuizen, klinieken en werkplaatsen. De doelgroep lijkt hierbij vooral gebaseerd te zijn om de hoge resolutie en hoge pixeldichtheid. Het lijkt er op dat er hierbij niet is gekeken naar hoe de monitor presteert op vlakken als kleurbereik, contrast, witbalans, gammaresponse en kijkhoeken.

Over de kleuren van de S27A850D zegt Samsung het volgende:

Of het nu een video van een HD-camcorder betreft of foto’s van uw digitale camera, de sRGB-ondersteuning garandeert dat de natuur er net zo natuurlijk uitziet op uw Samsung-monitor als toen u deze fotografeerde of filmde. Ongeacht met welk digitaal apparaat u het vastlegde, het wordt net zo levensecht op het scherm weergegeven als Moeder Natuur het heeft bedoeld. U kunt afbeeldingen dus in het originele formaat bekijken, bewerken en bewaren zonder enige beeldkwaliteitsverlies. En dit betekent 100% pure digitale voldoening.

Dat is hoe dan ook niet helemaal correct, want het kleurbereik van de sRGB-kleurruimte is niet groot genoeg om alle kleuren die in de natuur voorkomen weer te kunnen geven. Maar buiten dat klopt het ook niet doordat de besturingsystemen uit gaan van een kleurbereik gelijk aan de sRGB-kleurruimte. Als je dan foto’s schiet in sRGB, of video opneemt in HD (wat altijd gebruik maakt van de sRGB-kleurruimte), dan worden de kleuren daarvan sterk oververzadigd weergegeven op de S27A850D, tenzij je het scherm kalibreert. De vraag is alleen hoeveel dat uitmaakt voor de werkzaamheden van de beoogde doelgroep.