AMD FreeSync review: eerste schermen van Acer en BenQ getest

Technologie: GPU en monitor synchroniseren (2)

Met een conventionele monitor heb je dus - tenzij je videokaart snel genoeg is om altijd binnen 16,7 ms een beeld te berekenen ofwel altijd meer dan 60 fps kan verwerken - de keuze uit twee ongewenste effecten: kans op stuttering óf tearing. Veel FPS gamers kiezen in een strijd van leven en dood maar voor de tearing, aangezien er dan minder vertraging is, maar wel dus met duidelijke artefacten als gevolg. V-Sync geeft optisch de betere beeldkwaliteit, maar dus met kans op schokken. Met de komst van Nvidia G-Sync en nu AMD FreeSync hoeft die keuze uit twee kwaden niet langer gemaakt te worden.

Bij G-Sync en FreeSync werkt de monitor niet langer op een vaste verversingsfrequentie, maar bepaalt de videokaart wanneer de monitor een nieuwe beeld mag ophalen en verwerken. Direct nadat de GPU een nieuw frame heeft berekend gaat er een signaal naar de monitor die dan direct de data kan binnenhalen en verwerken. Dankzij G-Sync / FreeSync gaat de monitor in feite dus ook op een variabele snelheid werken, maar aangezien deze volledig synchroon is met de videokaart is het resultaat een volledig soepele gameplay: geen stuttering en geen tearing. Omdat de monitor direct na het voltooien van een frame aan de slag kan, wordt de gemiddelde lag - de vertraging tussen het berekenen van een beeld en het moment dat de monitor het toont - ook verminderd.

Bij G-Sync worden GPU en monitor gesynchroniseerd. Een nieuw beeld wordt opgehaal zodra het klaar is.

Het resultaat is dus dat wanneer je videokaart bij een bepaalde game en door jouw gekozen instellingen gemiddeld zo'n 40 fps haalt, dat dit vroeger (lees: met V-Sync) als "schokkerig" werd ervaren, omdat de videokaart de facto schakelde tussen 60 fps en 30 fps, maar nu geheel vloeiend overkomt. We schreven het al: voor mensen met een langzamere videokaart zijn G-Sync en FreeSync om die reden een uitkomst, maar vooral ook voor mensen met een high-end systeem. Als jij een kaart hebt die bij  WQHD met Ultra settings bijvoorbeeld slechts rond de 45 fps weet te berekenen, kun je zo'n optimale beeldkwaliteit dankzij G-Sync en FreeSync toch prima gebruiken.

Relatie tot 120 Hz / 144 Hz monitoren

In theorie is G-Sync en FreeSync vooral ideaal als het tegen geen of een geringe meerprijs toegevoegd zou kunnen worden aan een relatief goedkoop 60 Hz scherm. De realiteit nu is echter dat zowel G-Sync als FreeSync voornamelijk beschikbaar is op relatief luxe (lees: dure) monitoren met een 120 Hz of 144 Hz paneel. Juist bij dergelijke schermen is het positieve effect van de technologieën veel minder groot.

Om weer even terug te gaan naar de uitleg van de vorige pagina. Stel dat de videokaart bij bepaalde settings zo'n 40 fps te berekenen. Dat betekent dat er bij een nieuwe refresh geregeld nog geen nieuw beeld klaar is en het bestaande frame herhaald moet worden. Bij een 60 Hz scherm duurt het opbouwen van een beeld (maximaal) 16,7 ms. Is na 16,7 ms geen nieuw beeld klaar, dan zie je (met V-Sync ingeschakeld) de volgende 16,7 ms opnieuw hetzelfde beeld, in totaal dus 33,3 ms. Omgerekend betekent dit dat je schippert tussen 60 fps en 30 fps, wat je duidelijk als schokken ervaart.

Een moderne 144 Hz gaming monitor doet er echter 1000/144 = (maximaal) 6,9 ms over om een compleet beeld te verwerken en weer te geven. Ofwel: iedere 6,9 ms wordt een nieuwe beeld uit de framebuffer opgevraagd.  Als bij een 144 Hz scherm hetzelfde beeld nogmaals getoond moet worden omdat er nog geen nieuw klaar is, wordt het oude beeld in eerste instantie slechts 6,9 ms opnieuw getoond, voor een totale weergave van 13,8 ms; de kans is groot dat daarna wel een nieuw beeld klaar is en de effectieve verversingsfrequentie is dan nog altijd ruimschoots boven de 60 Hz.

Met V-Sync ingeschakeld schippert een 60 Hz scherm omgerekend tussen de 60 Hz, 30 Hz en, in extreme gevallen, 20 Hz . Bij een 144 Hz scherm is dat 144 Hz, 72 Hz, 48 Hz en 24 Hz. Hierdoor zijn met V-Sync ingeschakeld de stutter-effecten op een 120 of 144 Hz veel minder aanwezig/merkbaar, óók als je videokaart bij lange na niet in de buurt komt van het berekenen van 120 of 144 fps.