AMD Radeon R9 Nano review: een Titan voor mITX

AMD Radeon R9 Nano

Over de jaren zijn we er gewend aan geraakt dat videokaarten steeds groter worden en meer ruimte innemen. Daardoor past lang niet iedere videokaart in een kleine mITX-kast, omdat de meeste kaarten veel te lang zijn. Nvidia heeft bij de Maxwell-generatie zijn videokaarten een stuk energiezuiniger gemaakt, waardoor het makkelijker is geworden om met meer bescheiden (lees: kleinere) koeling de videokaart op temperatuur te houden. Hierdoor is een GTX 970 op mITX-formaat mogelijk, waar bij Kepler alleen kaarten in het lagere segment speciaal voor mITX-systemen werden uitgebracht. Gigabyte en ASUS hebben speciale mITX-versies van de GTX 970 uitgebracht, zie hier onze review van de Gigabyte GeForce GTX 970 Mini ITX OC. Kaarten als deze waren tot nu toe het snelste wat je in een kleine mITX-behuizing kunt stoppen en zijn dus ook de primaire concurrentie voor de Radeon R9 Nano.

Bij Fiji heeft AMD High Bandwidth Memory geïntroduceerd, een nieuwe technologie die om meerdere redenen goed uitpakt voor mITX-systemen. We hebben deze nieuwe technologie al uitvoerig besproken, maar kort samengevat: HBM houdt in dat het geheugen van de Fiji-chips direct naast de GPU 'gestapeld' wordt. Hierdoor neemt de bandbreedte toe, is de latency lager en nemen de geheugenchips minder ruimte in op het PCB. De R9 Fury X was hierdoor al een stuk kleiner dan zijn voorganger: waar de R9 290X nog 27,6 cm lang was, is de R9 Fury X slechts 19,5 cm lang.

Rond de GPU kun je de vier 'stacks' van HBM-geheugen zien.

Een ander voordeel van HBM is het lagere stroomverbruik van dit nieuwe geheugen vergeleken met het tot nu toe gebruikelijke GDDR5. Daarnaast heeft AMD naar alle waarschijnlijkheid de Fiji-chips die de minste hoeveelheid stroom lekten uitgekozen (een proces dat binning wordt genoemd) en bewaard voor de R9 Nano. Hierdoor is de Typical Board Power (TBP) van deze kaart met 175 watt maar liefst 100 watt lager dan die van de Fury X. Zoals de term al aangeeft, is dit niet het maximale verbruik, maar het gemiddelde verbruik. De Nano heeft hierdoor slechts één PEG8-connector nodig, waar de Fury X er twee nodig heeft. De Nano kan daardoor al met een enkele ventilator gekoeld worden en is met 15,4 cm dan ook ongekend kort.

Ondanks de lagere TBP zijn alle 4096 shader units van Fiji ingeschakeld, meer dan het aantal dat bij de gewone R9 Fury ingeschakeld is. Wel is de Nano lager geklokt dan de Fury X. AMD geeft aan dat de maximale boostsnelheid 1000 MHz is, terwijl dat bij de R9 Fury X 1050 MHz is. De daadwerkelijke snelheid hangt echter af van hoe koel de videokaart blijft, omdat de kaart zichzelf al bij 75 graden terugklokt. De Fury X kon constant op de maximale kloksnelheid blijven werken, omdat de waterkoeling meer dan voldoende was. De R9 Nano heeft slechts een enkele ventilator en het viel ons tijdens het benchmarken al direct op dat hij de maximale kloksnelheid van 1000 MHz nooit wist te behalen. Zie ook de grafiek hieronder.

Verticaal: kloksnelheid. Horizontaal: benchmarktijd in seconden.

Niche 

De vraag is natuurlijk hoe groot de markt voor mITX systemen met high-end videokaarten is, en specifiek systemen waar een kleine kaart daadwerkelijk vereist is, aangezien er ook voldoende mITX-kasten zijn waar full-size kaarten in passen. Op basis van geluiden uit de markt blijken de mITX-versies van de GeForce GTX 970 en voorlopers daarvan niet bepaald hardlopers te zijn. We hebben hier dus echt van doen met een niche-markt, maar wel een niche-markt die volgens AMD dus kan gaan groeien.

AMD geeft de kaart een zeer fikse adviesprijs van € 699. Voor dat geld koop je bij AMD ook een Fury X die, zoals we verderop zullen zien, duidelijk sneller is. En voor € 699 krijg je bij de concurrentie natuurlijk ook kaarten die duidelijk sneller zijn dan een R9 Nano. Het maakt dat de R9 Nano bij voorbaat alleen het overwegen waard is als je - om welke reden dan ook - specifiek een high-end videokaart voor in een zo'n klein mogelijk behuizing zoekt. Een voor de hand liggend voorbeeld is een krachtige gaming-PC om in de woonkamer aan te sluiten op een Ultra HD televisie - al zijn er juist op dat vlak wat uitdagingen, waarover aan het eind van dit artikel meer...