Workshop Home Automation met Domoticz deel 2: aan de slag met de slimme meter, Z-Wave en notificaties

Home Automation voor het echie: Z-Wave en Zigbee

In deel één van onze workshop home automation met Domoticz lieten we zien hoe je met behulp van een RFXcom transceiver eenvoudige schakelaars en andere producten van KlikAanKlikUit kunt aansluiten. Dat is een prima eerste kennismaking met domotica: de producten zijn goed verkrijgbaar, makkelijk te installeren en bovenal goedkoop. Het gebruikte 433 MHz protocol heeft echter ook een paar grote nadelen. De belangrijkste: het is eenweg communicatie. Wanneer Domoticz (of een andere controller) een KlikAanKlikUit-schakelaar beveelt om aan te gaan, weet Domoticz niet of dat ook daadwerkelijk gebeurd is. In de praktijk gaat het meestal goed, maar het komt geregeld voor dat signalen niet goed doorkomen. Dat is een groot nadeel als je je huis in hoge mate wilt automatiseren (bijvoorbeeld lampen automatisch laten aanspringen op basis van bewegingsdetectie). Een tweede minpunt: communicatie is altijd direct tussen de controller en de ontvanger; de KlikAanKlikUit-ontvanger moet dus het draadloze signaal van de controller (in het geval van onze Domoticz opzet dus van de gekoppelde RFXcom transceiver) kunnen ontvangen. Heb je de controller in de meterkast en wil je schakelaars of sensors op zolder gebruiken, dan kan dat problemen opleveren.

Professionelere home automation-systemen lossen beide problemen op en werken met tweeweg communicatie (waardoor commando’s dus bevestigd worden en bij problemen opnieuw worden verzonden) in een zogenaamd mesh netwerk, waarbij iedere sensor of schakelaar binnengekomen opdrachten ook weer verder kan sturen naar volgende ontvangers, zodat controller en schakelaar niet rechtstreeks met elkaar in verbinding hoeven te staan.

Van de vele varianten uit de begindagen van de domotica zijn twee standaarden overgebleven als voornaamste draadloze standaarden voor home automation: Z-Wave en Zigbee. Beide maken gebruik van tweewegcommunicatie en mesh-networking en zijn geschikt voor alle denkbare domotica-toepassingen.

 Naast deze overeenkomsten zijn er een paar grote verschillen. Zigbee is op het eerste gezicht de meest “open” van de twee standaarden, aangezien er meerdere fabrikanten van Zigbee-controllerchips zijn. Het is vermoedelijk ook de meest gebruikte standaard, al is het maar omdat de populaire Philips Hue lampen, maar bijvoorbeeld ook de nieuwe Ikea Trådfri schakelbare lampen gebruik maken van Zigbee. Desalniettemin verschilt de implementatie van de Zigbee-standaard zozeer, dat producten op basis hiervan van verschillende merken vaker niet dan wel goed samenwerken. Bij Z-Wave is dat anders. Er is in maar één leverancier van Z-Wave chips, Sigma Designs, wat vanuit het perspectief van concurrentie natuurlijk negatief is, maar er wel voor zorgt dat er geen compatibiliteitsproblemen zijn. Verder zijn ook de aansturingsprotocollen bij Z-Wave compleet gestandaardiseerd; een sensor van merk X met een controller van merk Y en een schakelaar van merk Z is daardoor bij Z-Wave geen enkel probleem. Aangezien er ook bij deze standaard voldoende keuze is, zouden we deze eerder aanraden als je een nieuw home automation systeem wilt opzetten.

Philips Hue koppelen aan Domoticz

Vanwege de mindere onderlinge compatibiliteit vinden we Zigbee dus een wat minder voor de hand liggende keuze voor een Domoticz systeem. Dat betekent echter niet dat je Zigbee apparaten niet kunt verbinden; integendeel!

De populairste Zigbee apparaten zijn de Hue-lampen van Philips. Deze kun je het makkelijkste verbinden door een zogenaamde Hue Bridge te kopen en te koppelen aan je netwerk. Die heb je nodig om de lampen via de officiële app te bedienen, maar kun je via het netwerk ook benaderen vanuit Domoticz. Als je via Instellingen, Hardware een nieuw apparaat toevoegt, kun je kiezen voor het type Philips Hue Bridge en dan het IP-adres daarvan invoeren. Vervolgens verschijnen al je Hue-lampen als schakelaars in Domoticz en kun je ze opnemen in al je scenes en events.