LCD: Luxaflex voor een lichtbak
De manier waarop lcd- en oled-televisies beelden genereren is compleet verschillend. In een notendop komt het er bij lcd-technologie op neer dat er gebruik gemaakt wordt van een paneel dat bestaat uit vloeibare kristallen die licht kunnen doorlaten of blokkeren. Elke pixel bestaat uit drie subpixelcellen met deze kristallen, voorzien van een rood, blauw of groen kleurfilter. Door deze cellen van achteren te beschijnen met wit licht, en de ‘opening’ van de gekleurde subpixels te regelen, kan de pixel in elke gewenste mengkleur oplichten. Lcd-schermen geven zélf dus geen licht, maar werken als een soort luxaflex die meer of minder licht kunnen doorlaten. Om die reden is altijd een backlight nodig die ervoor zorgt dat het scherm daadwerkelijk oplicht. Tot enkele jaren geleden werden hiervoor ccfl-buizen gebruikt die wat lijken op tl-buizen, maar tegenwoordig wordt er voornamelijk gebruik gemaakt van leds.
Lcd-technologie heeft de afgelopen decennia een sterke ontwikkeling doorgemaakt, waardoor de beeldkwaliteit inmiddels goed tot zeer goed is. Toch heeft lcd een aantal inherent zwakke punten. De belangrijkste daarvan is het feit dat de kristallen er ook in hun ‘dichte’ stand nooit helemaal in slagen om al het licht van de backlight tegen te houden. Zwart is hierdoor nooit écht helemaal zwart bij lcd-schermen. Daar komt bij dat door de manier waarop de kristallen gevormd zijn en het vereiste gebruik van meerdere polarisatiefilters, het licht niet alle kanten op uniform over het scherm wordt uitgestraald.
Wanneer een lcd-scherm niet recht van voren, maar een beetje van opzij wordt bekeken, lekt er meer licht door als de pixels gesloten zijn, waardoor het zwartniveau van opzij bekeken minder goed is dan recht van voren. Daarnaast verandert ook de kleurtint als lcd-schermen onder een andere hoek worden bekeken. Bij pc-monitoren hebben deze nadelen een beperkte invloed, omdat een monitor door één persoon wordt gebruikt die doorgaans recht voor het scherm zit. Bij televisies waar met heel het gezin naar wordt gekeken is dat uiteraard een ander verhaal.
Deze schematische weergave laat zien dat een LCD beeldscherm uit veel lagen bestaat, alle bedoeld om het licht van de backlight op een bepaalde manier te manipuleren.
Fabrikanten proberen deze beperkingen van lcd zo goed mogelijk op te vangen door toepassing van local dimming, een technologie waarbij de backlight in meerdere segmenten wordt verdeeld die individueel in helderheid instelbaar zijn. Door de backlight achter donkere delen van het beeld minder helder te laten schijnen, is het mogelijk om de zwartwaarde van delen van het beeld te verbeteren, wat het contrast ten goede komt. Daarnaast zorgt de ontwikkeling van de kristaltechnologie en de manier waarop de kristallen geordend worden ervoor dat er nog altijd verbeteringen doorgevoerd worden aan de kijkhoeken van lcd-schermen.
Lcd-technologie heeft bovendien ook sterke punten. Ten eerste is de technologie inmiddels zodanig ontwikkeld dat de prijs ervan historisch laag is. Hierdoor zijn grote lcd schermen met zeer hoge resoluties de afgelopen jaren binnen het bereik van veel meer mensen gekomen. Ook technisch gezien heeft lcd weldegelijk sterke punten. Zo kunnen lcd-schermen in combinatie met de juiste backlight zeer heldere beelden genereren, waarbij er geen problemen bestaan met betrekking tot veroudering of het ‘inbranden’ van pixels als er langere tijd statische beelden getoond worden. In combinatie met de juiste backlight kunnen lcd-televisies een zeer groot kleurbereik tonen, waarbij ook bij zeer heldere details nog veel kleurinformatie beschikbaar is. Het energieverbruik van lcd-schermen is – wederom in combinatie met de juiste backlight – bovendien ook relatief laag.
