AMD Ryzen 7 1800X/1700X review: eindelijk weer concurrentie voor Intel

De Ryzen-chip: de Summit Ridge SoC

De Ryzen 7 processors zijn alle gebaseerd op een chip met de codenaam Summit Ridge. Deze is opgebouwd uit zo’n 4,8 miljard transistors met acht Zen-cores aan boord, aangevuld met onder meer een dual-channel DDR4-controller en een PCI-Express 3.0 controller. De chip bevat in totaal 4 MB L2-cache (512 kB per core) en 16 MB L3-cache. Summit Ridge heeft zoals geschreven geen ingebouwde videokaart. Een 4-core Zen-chip mét geïntegreerde GPU, codenaam Raven Ridge, staat op de planning voor de tweede helft van dit jaar.

De PCI-Express controller binnen de Summit Ridge chip biedt ondersteuning voor 24 PCIe 3.0 lanes. 16 daarvan zijn bestemd voor het aansluiten van een externe videokaart. Op moederborden met de X370 chipset, waarover meer op de volgende pagina, kunnen die 16 lanes opgedeeld worden in 2x 8 om zo twee videokaarten aan te sluiten. Vier lanes zijn bestemd voor de connectie met de chipset. De overige vier lanes kunnen flexibel ingezet worden. De meeste moederbordfabrikanten zullen ervoor kiezen om met deze lanes een PCIe 3.0 x4 M.2-slot slot te maken voor moderne NVMe SSD’s. Het is ook mogelijk om een PCIe 3.0 x2 M.2-slot te maken en de andere twee lanes te gebruiken voor SATA-aansluitingen.

Summit Ridge heeft verder ook al direct een viervoudige USB 3.0 controller aan boord. Dit alles maakt dat we de chip in principe met recht een SoC mogen noemen. Desalniettemin zijn er voor Ryzen drie chipsets ontwikkeld om de functionaliteit verder uit te breiden.

De Summit Ridge chips worden bij GlobalFoundries geproduceerd middels een 14nm productieprocedé en naast de nieuwe architectuur is ook dat een belangrijke stap voorwaarts voor AMD. Buiten het feit dat de architectuur van Bulldozer in de praktijk tegenviel, had AMD ook op het vlak van productie een flinke achterstand op Intel, met daardoor direct een groot nadeel qua efficiëntie. In het high-end desktop segment, voor zover AMD daar de laatste jaren überhaupt nog een rol van betekenis heeft gespeeld, moest men proberen te concurreren met op 32nm geproduceerde AMD FX processors, terwijl Intel sinds 2014 met Broadwell en later Skylake al op een 14nm procedé zit. Kleinere transistors betekenen in de regel een lager stroomverbruik en de mogelijkheid om hogere prestaties te produceren met eenzelfde chipoppervlak.

Die achterstand is op zijn minst grotendeels opgelost. De eerste Zen-processors worden geproduceerd middels hetzelfde 14nm FinFET productieprocedé van Global Foundries waarmee AMD vorig jaar ook de Polaris GPU’s op de markt heeft gebracht. Inmiddels is dit procedé verder geoptimaliseerd. Hoewel procedés van verschillende chipfabrikanten in principe niet één-op-één te vergelijken zijn – 14nm bij Intel en 14nm bij Global Foundries betekent niet dat transistors fysiek even groot zijn – neemt AMD hiermee op zijn minst een flink stap, waardoor er meer een level playing field ontstaat. Als je bedenkt dat Intel grote moeite heeft om een volgende stap te maken (Kaby Lake is alweer de derde generatie Intel CPU’s op 14nm, en ook de volgende generatie wordt 14nm) zal het vermoedelijk niet snel weer gebeuren dat Intel weer twee of meer stappen voor ligt qua productieprocedé.

Volgens AMD zorgt alleen het productieprocedé er al voor dat Zen CPU’s met een identiek stroomverbruik op hogere klokfrequenties kunnen werken dan voorheen of juist zuiniger zijn op identieke klokfrequentie. De verbeteringen in architectuur komen daar nog bovenop.

AMD geeft trouwens trots aan dat de density-optimised versie van GlobalFoundries 14nm FinFET procedé een veel betere oppervlakte-efficiëntie biedt dan het 14nm proces van Intel. Cores en caches nemen volgens AMD binnen Zen zo’n 10% minder ruimte in dan bij Intels state-of-the-art processors. Laat gezegd zijn dat dat meer een voordeel voor AMD is dan voor jou als consument.