Inleiding
Een beetje PC biedt tegenwoordig ondersteuning voor dual channel geheugen, terwijl high-end desktops vaak quad channel aankunnen. Levert dit prestatiewinst op, en zo ja, hoeveel en voor welke toepassingen? Wij zochten het voor je uit.
Een vaste lezer van Hardware.Info die zelf een systeem bouwt, zal er doorgaans voor zorgen dat dit voorzien is van in elk geval twee gevulde geheugenbankjes. Door meerdere geheugenkanalen tegelijk aan te sturen, neemt de effectieve bandbreedte immers navenant toe. Haal je echter een systeem van de plank in de winkel, of koop je een laptop in het goedkopere segment, dan heeft dat niet zelden slechts een benut geheugenkanaal. Als je geluk hebt, is het mogelijk een tweede slot te vullen en zo een upgrade van de capaciteit uit te voeren. Wij waren er benieuwd naar of het gebruik van meerdere geheugenkanalen ook invloed heeft op de daadwerkelijke prestaties.
Zeker als je niet de mogelijkheid hebt achteraf te upgraden, is het handig om te weten of je prestaties inlevert door te kiezen voor een enkele geheugenmodule. Daarnaast kan je beter de balans opmaken bij aanschaf van een nieuw systeem met slechts twee geheugensloten: direct beide vullen, of eentje vrijlaten en de andere van een hogere capaciteit voorzien? Dat is met name voor mini-ITX systemen van belang. Om inzichtelijk te maken of er überhaupt een effect is van die extra bandbreedte en zo ja hoeveel, deden we een flink aantal tests met twee verschillende platforms.
Meer rijstroken
Door geheugen parallel aan te sturen, met twee of vier kanalen (dual, respectievelijk quad channel genoemd) kan je de effectieve bandbreedte van het geheugen waarover je systeem beschikt verdubbelen, dan wel verviervoudigen. Ter verduidelijking: bandbreedte is niet hetzelfde als snelheid. De snelheid (het aantal MHz) van het geheugen bepaalt hoe vaak er data getransporteerd kan worden. Die frequentie neemt niet toe bij dual of quad channel, maar wat wel gebeurt, is dat er iedere keer respectievelijk twee tot vier keer meer data kan worden verstuurd dan normaal. Je kan het vergelijken met een snelweg die geen hogere snelheidslimiet heeft, maar wel meer rijstroken heeft.
Het grote voordeel van het gebruik van meerdere kanalen is dat het ‘gratis’ prestatiewinst is: het enige wat je ervoor hoeft te doen is meerdere geheugenmodules aan te schaffen, in plaats van een enkele. De timings (latency) nemen ook niet toe, waar dit wel het geval is voor sneller geheugen.
De snelheid van het geheugen is al lang niet meer de bottleneck voor de meeste applicaties, maar hier en daar zijn er toch nog programma’s die er significant voordeel bij hebben. Ook krijg je soms snelheidswinst waar je het totaal niet zou verwachten. In een recente test werd bijvoorbeeld duidelijk dat sneller geheugen onder sommige omstandigheden kan zorgen voor betere prestaties in games, iets dat we lange tijd niet hebben geconstateerd.
Gezien het verschil tussen bandbreedte en snelheid volgt het niet automatisch dat een grotere bandbreedte eenzelfde effect zal hebben. In deze review kijken we naar de prestatieverschillen die dual en quad channel geheugen bieden ten opzichte van single channel geheugen. Wellicht dat een grotere bandbreedte dezelfde positieve effecten heeft op de snelheid als sneller geheugen.
