16 gaming monitoren review: de 144Hz voorbij

144Hz vs 240Hz, anti motion blur

Evenmin goedkoop zijn 240Hz monitoren, waarvan we er vier bespreken in dit artikel. Dankzij AU Optronics zijn er nu ‘echte’ 240Hz panelen. We kenden al 165 en 180Hz monitoren, maar die werden ‘overgeklokt’. Paneel- noch scaler-fabrikanten raden dit aan, maar sommige monitormerken waagden zich er toch aan. Een ‘echt’ 240Hz paneel kan werkelijk 240 beelden per seconde weergeven. Dat is zelfs voor de snelste videokaarten van dit moment een uitdaging, tenzij je de kwaliteitsinstellingen terugschroeft. Eigenlijk is er maar een groep gebruikers voor wie deze nieuwe monitoren echt belangwekkend zijn: professionele e-sporters die hun geld verdienen met hele snelle first person shooters als CS:GO.

In de praktijk is het verschil tussen 144Hz en 240Hz voor ons lastig te zien, maar er zijn scenario’s waarin de extra snel bijgewerkte beelden tot voordeel zijn, zoals bij het maken van de beruchte 180 en 360 graden draaibewegingen of bij het razendsnel inzoomen door een scope en rond bewegen om de vijand terug te vinden. Zo groot als het verschil tussen 60Hz en 144Hz is het echter niet. Gezien de prijs van de 240Hz beeldschermen zouden we deze vooralsnog alleen aanbevelen aan die-hard spelers van CS:GO en vergelijkbare games.

Anti Motion Blur

Een aantal monitoren biedt een voorziening om motion blur tegen te gaan. Anders dan ghosting en overdrive artefacten wordt motion blur niet veroorzaakt door een tekortkoming in monitor of paneel, maar door een inherente eigenschap. Beelden worden aaneensluitend na elkaar getoond; zelfs wanneer de pixels geen enkele vertraging hebben, is er dus sprake van het verspringen van het ene naar het andere beeld. Deze sample and hold karakteristiek van lcd-schermen is fundamenteel anders dan bij beeldbuismonitoren. Daarbij wordt het beeld continu ververst en dooft elke pixel even uit voordat het volgende beeld wordt gevormd. Onze ogen interpreteren het verspringen van pixels van lcd-schermen, zeker bij bewegende beelden, als bewegingsonscherpte.

De enige echte oplossing is het simuleren van de karakteristiek van een beeldbuis door tussen beelden een ‘rustmoment’ van zwarte pixels in te lassen. Dit kan door het backlight even uit te schakelen, op zo’n hoge frequentie dat je het niet kunt zien, synchroon aan de verversingsfrequentie. Bij schermen met G-sync heet deze functie ULMB; BenQ en Eizo hebben een eigen techniek en Samsung heeft in de CFG7x-modellen veruit de meest geavanceerde variant, met een scanning backlight in vier segmenten.

Hou je niet van motion blur, dan kan je niet om de CFGx-serie van Samsung heen.

Vooropgesteld dat niet iedereen even gevoelig is voor motion blur, levert het naar onze mening een scherper plaatje op naarmate het beter werkt. Het heeft ook nadelen. Effectief gaat het ten koste van de helderheid: het backlight moet feller branden wanneer wél beeld wordt getoond, om eenzelfde equivalente helderheid te ervaren. Alleen in zeer fel verlichte ruimtes zal dat echt een nadeel zijn. Belangrijker is dat deze functie zich niet laat verenigen met variabele verversingsfrequenties zoals mogelijk met G-sync en Freesync: de backlights knipperen op een vaste frequentie, het is dus kiezen of delen. Ten slotte ervaren mensen die gewend zijn aan de lichte bewegingsonscherpte die motion blur veroorzaakt, het ‘ontblurde’ beeld soms als storend, kunstmatig scherp. Het zal dus per persoon verschillen of dit een meerwaarde voor je is, of niet.